Argos

(00:34): Hoe Rotterdam haar burgers op de digitale snijtafel legt   De gemeente Rotterdam kent bijna 30.000 mensen in de bijstand. Zo’n 1.000 daarvan worden elk jaar onderworpen aan een uitgebreide controle vanwege een verdenking van ‘onrechtmatigheden’. Bijvoorbeeld omdat ze een cadeau aannemen, een betaalde klus niet doorgegeven of een formulier verkeerd invullen. Maar welke 1.000 mensen controleer je? Een ‘slim’ algoritme hielp de gemeente daarbij. Voor het eerst in de geschiedenis leggen journalisten een fraude-algoritme in zijn geheel op de snijtafel. (34:55): Soap rond het Poch-archief krijgt steeds curieuzere trekjes   Hoe staat het met de transparantie van de overheid? Duizenden documenten uit het archief over de Poch-zaak blijven op last van minister Yesilgöz geheim, ondanks de stellige belofte van haar voorganger Grapperhaus om het archief ter beschikking te stellen aan de Tweede Kamer. De reden: er was een ‘dringend signaal’ binnengekomen. Een signaal van de politie. Meer wil Yesilgöz er niet over

(00:21): Een levensgroot geschenk: orgaandonatie na euthanasie   In de zomer van 2020 ging de veelbesproken nieuwe donorwet in. Mensen die hun keuze niet bij de overheid opgeven, zijn automatisch donor. Ondanks een recordaantal orgaandonaties is de wachtlijst nog lang. Een manier om donor te worden die onderbelicht is, is orgaandonatie na euthanasie. Deze vorm komt nog heel weinig voor. Maar als alle geschikte mensen hun organen zouden afstaan, zou er binnen een jaar geen wachtlijst meer bestaan. Argos onderzoekt waarom de theorie zo ver van de praktijk ligt.   (29:19): Iedereen betaalbaar onderdak    Afgelopen weekend was er weer een woonprotest, dit keer in Amsterdam, waar voor de zoveelste keer werd gedemonstreerd tegen de woningnood in Nederland. Het is moeilijker dan ooit om aan betaalbare woonruimte te komen. Woonminister Hugo de Jonge wil hier iets aan doen. Hij lanceerde de afgelopen weken nieuwe ambitieuze plannen om de woningmarkt in Nederland te reguleren. Gemeenten worden verplicht meer betaalbare

(00:28): Ziek zonder verblijfsvergunning: te complex voor zorg Iedereen in Nederland heeft recht op medisch noodzakelijke zorg, ook mensen zonder verblijfsvergunning. Toch werden Selam, Eden en Rahwa weggestuurd door de huisarts. Hulporganisaties zien dat het probleem toeneemt: door het stijgende huisartsentekort vallen ongedocumenteerden als eerste buiten de boot. Moeten we een apart systeem opzetten zodat deze mensen de zorg krijgen waar ze recht op hebben? Of plaatsen we een kwetsbare groep dan nog meer buiten het systeem?  (32:34): De aflaathandel van het klimaat Grote bedrijven maken graag mooie sier met de claim dat ze klimaatneutraal produceren of op zijn minst een deel van hun CO2-uitstoot compenseren. Dat doen ze bijvoorbeeld door bomen aan te planten of bossen te beschermen. Want: bomen halen CO2 uit de lucht en helpen bij het aan banden leggen van klimaatverandering. Maar kloppen de berekeningen van de CO2-reductie van het klimaatadviesbureau South Pole wel? En kreeg de inheemse bevolking ook we

Op 24 februari is de oorlog in Oekraïne een jaar aan de gang. Ook Europa heeft te maken met de gevolgen van de Russische inval: niet alleen door een energiecrisis en vluchtelingenstromen, maar ook moet er opnieuw nagedacht worden over de Europese defensie. En waar het eerst nog ging over de levering van helmen en scherfvesten om Oekraïne in staat te stellen zichzelf te verdedigen, gaat het inmiddels over de modernste tanks en jachtvliegtuigen. Argos sprak een aantal experts over de vraag welke impact dit conflict heeft op het Europese bestuur, de gevolgen voor de Europese en Nederlandse defensie en de gevolgen voor de Europese energievoorziening en energiemarkt. Er wordt wel gezegd dat de Europese Unie crises nodig heeft om voortgang te kunnen boeken, en met het grootste conflict sinds de Tweede Wereldoorlog op Europese bodem lijkt dat nu inderdaad het geval. Presentatie: Eric Arends

Steeds meer mensen in Nederland willen euthanasie en dat zorgt voor problemen. Op papier is alles goed geregeld, maar in de praktijk moeten mensen vaak langer wachten dan hen lief is. In 2021 hielpen artsen 7.666 mensen met het beëindigen van hun leven. Een flinke stijging van 10% met het jaar daarvoor. Naast de landelijke groei valt nog iets op: het aandeel van de euthanasiegevallen die huisartsen uitvoeren neemt af. In 2011 voerden de huisartsen nog 90% uit, in 2021 was dat 80%. Het Expertisecentrum Euthanasie, voorheen de Levenseindekliniek, voert een steeds groter deel van alle euthanasiegevallen uit. En dat zorgt ervoor dat het centrum harde keuzes heeft moeten maken. Door een gebrek aan capaciteit ondersteunen zij huisartsen niet langer in de vakantieperiode. Mensen moeten daardoor, soms wekenlang, wachten tot hun huisarts terug is van vakantie. Mensen die euthanasie willen omdat zij psychisch lijden, moeten nog veel langer wachten. Maar weinig psychiaters zijn bereid patiënten te helpen bij hun leve

Er zijn veel problemen in de jeugdbescherming, maar soms is er ook reden tot optimisme. Recent kwam er een nieuwe richtlijn uit voor jeugdhulpprofessionals. Die laat zien dat het bewustzijn rond de risico’s van uithuisplaatsen eindelijk lijkt toe te nemen binnen de jeugdbescherming. De richtlijn voor uithuisplaatsen is vernieuwd. Deze richtlijn is een handvat voor jeugdprofessionals rond het beslissen over uithuisplaatsen en verschilt erg van de vorige versie. Oud-kinder- en jeugdpsychiater Peter Dijkshoorn, die eraan meeschreef, vertelt in Argos wat dit betekent en waarom dit goed nieuws is. Naast de vernieuwde richtlijn, werkte Dijkshoorn ook mee aan een recent verschenen onderzoek naar het proces rond een uithuisplaatsing. Uit dat onderzoek blijkt onder andere dat gezinnen vaak de verkeerde hulp krijgen, omdat onvoldoende met ouders en kinderen zèlf wordt gepraat.

Een school bouwen in een Afrikaans dorpje, hulp in de landbouw, medisch materiaal opsturen naar een afgelegen ziekenhuis in nood. Ontwikkelingswerk zoals we dat nu kennen bestaat nu zo’n vijfenzeventig jaar. Maar is het in de huidige vorm nog wel van deze tijd? Of is het, met alle crises in de wereld, juist meer nodig dan ooit?  De Nederlandse koers is vaak veranderd, wat ontwikkelingssamenwerking betreft. Waar we ooit Friese koeien stuurden die ten onder gingen aan het Afrikaanse klimaat, liepen we later wereldwijd voorop met onze ontwikkelingshulp. In 2013 raakte Nederland door ongekende bezuinigingen die koppositie definitief kwijt, en zetten we vooral in op hulp door handel.   Er is veel discussie over het huidige beleid, zeker nadat de inspectie van Buitenlandse Zaken de resultaten van de afgelopen tien jaar kraakte in een kritisch rapport. Toch houdt de minister vast aan haar koers, tot verbazing van experts uit de ontwikkelingssector. Daarnaast is er steeds meer kritiek op de koloniale ondertoon van

Van de wieg tot het graf, op elk moment in je leven kun je te maken krijgen met spraak- en slikproblemen. Van kinderen die stotteren of niet willen drinken tot ouderen die zich telkens gevaarlijk verslikken. Iedereen kan ineens een logopedist nodig hebben, maar dan moet je die natuurlijk wel kunnen vinden. Logopedie is laagdrempelige eerstelijnszorg die wordt vergoed via de basisverzekering. Hier is veel vraag naar. Helaas worden de wachtlijsten steeds langer, omdat het aantal logopedisten slinkt. Veel minder jongeren kiezen voor het vak en steeds meer praktijken sluiten, want de kosten zijn hoger dan de gemiddelde tarieven die zorgverzekeraars willen betalen.  De zorgverzekeraars proberen de premiestijgingen voor verzekerden in toom te houden door te beknibbelen op tarieven voor eerstelijnszorg. Individuele logopedisten zijn machteloos en kunnen de alsmaar stijgende praktijkkosten soms ternauwernood betalen, laat staan dat ze zelf voldoende overhouden om van te leven.   Het kan toch niet de bedoeling zijn

Al bijna twee jaar vraag de Tweede Kamer aan de minister van Justitie om inzage in documenten over de zaak-Poch. Nadat Ferd Grapperhaus in 2021 beloofde om het archief van deze zaak ‘zo snel mogelijk’ naar de Kamer te sturen, wil zijn opvolger Dilan Yesilgöz dit toch geheimhouden. Ook na politieke aanmaningen geeft Yesilgöz geen krimp. Over de zaak van de oud-Transavia-piloot Julio Poch, die ruim acht jaar onschuldig in een Argentijnse gevangenis zat, en de omstreden rol die Nederland hierbij speelde, zijn dikke rapporten geschreven. Hieruit bleek dat de Nederlandse overheid niks te verwijten viel, maar daar denken verschillende vooraanstaande rechtsgeleerden anders over.  Daarom wil de Tweede Kamer de documenten inzien om zelf een oordeel te kunnen vellen. Afgelopen woensdag trok de vaste Kamercommissie Justitie en Veiligheid voor de zoveelste keer aan de bel.  Deze wens gaat echter niet in vervulling, als het aan Yesilgöz ligt. De bewindsvrouw meent dat ‘meerdere betrokkenen’ bij openbaarmaking van de do

Je komt bij het loket om bijstand aan te vragen en nadat je de nodige vragen hebt beantwoord, zegt de gemeenteambtenaar: u ziet er best aardig uit, maar we verdenken u van fraude. Twee uur later staat de sociale recherche in je huis en trekt alle laden en kastjes open. 158 gemeenten maakten tot 2020 gebruik van ‘de fraudescorekaart’. Een kaart die punten geeft op basis van een aantal kenmerken. Ben je kapper, alleenstaande moeder, woon je in een huurwoning, of heb je schulden: grote kans dat de kaart je als fraudeur bestempelt. Tot vorige jaar maakten nog zeker vijf gemeenten gebruik van deze kaart. We maakten daar eerder dit jaar een uitzending over. Naar aanleiding van die uitzending richtte de vakbond FNV een meldpunt op.  Wij spraken met twee mensen die zich bij de FNV meldden. Wat gebeurde er toen zij bijstand aanvroegen en onterecht werden aangemerkt als fraudeur? 

In onze rubriek Luizen in de Pels spreken we onderzoeksjournalisten over hun vak. Dit keer is Joep Dohmen te gast in de studio. Hij begon zijn journalistieke carrière bij het Limburgs Dagblad en dagblad De Limburger. Sinds hij daar in 1999 vertrok werkt hij als onderzoeksjournalist bij het NRC. Dohmen schreef – en schrijft – over een breed scala aan onderwerpen: van chaos bij de belastingdienst en mestfraude in Brabant en Limburg, tot fraude in de bouwwereld en misbruik binnen de katholieke kerk. Zijn werk resulteerde in maar liefst zeven boeken. Maar de nasleep van zijn laatste boek, over de Limburgse politiek, nam een onverwachte wending. We spreken Dohmen in de studio in Limburg. Ondanks het feit dat zijn carrière hier 42 jaar geleden begon, zou je het nu het hol van de leeuw kunnen noemen. Zijn onderzoeks- en schrijfwerk leverde hem namelijk niet alleen verschillende prijzen op. Na zijn verschillende onthullingen over vriendjespolitiek en corruptie in de Limburgse politiek in de jaren ‘90, blikt hij in z

Argos bestaat dit jaar 30 jaar. We kijken terug op een aantal spraakmakende uitzendingen van de afgelopen jaren. Wat is de impact van het werk van Argos? Wat is er veranderd na die uitzendingen? Oud-minister van Defensie Eimert van Middelkoop kijkt nog een keer terug op zijn beschuldiging op het 15-jarig jubileumfeestje van Argos: dat het programma UFO-journalistiek zou bedrijven. Hij beloofde een klacht bij de Raad voor de Journalistiek. Die kwam er uiteindelijk, maar verloor het ministerie. Bart Nijpels en Huub Jaspers vertellen over de impact van hun tv-documentaire Waarom Srebrenica moest vallen van 29 juni 2015. Oud-eindredacteur Kees van den Bosch vertelt over de impact van zijn uitzendingen over gif in containers. En tot slot vertelt Geesje van Haren over het lopende project Lost in Europe. Over kinderen die verdwijnen uit de asielopvang, om als moderne slaven tewerkgesteld te worden.

Je woont in een buurt met problemen en een team fraudecontroleurs van de overheid komt onaangekondigd aan de deur, want je bent geselecteerd voor een huisbezoek. Ze vertellen je niet dat je in beeld bent gekomen omdat uit de data blijkt dat je sinds een tijdje een alleenstaande moeder bent, je woning behoorlijk groot is voor iemand met een bijstandsuitkering en iemand een melding over je heeft gedaan. In stadswijken in heel Nederland vinden overheidsprojecten plaats om uitkerings- en toeslagenfraude op te sporen. Bijkomend doel: achter de voordeur komen van bewoners met wie het misschien niet goed gaat of mogelijk crimineel gedrag vertonen, om zo de leefbaarheid in de wijk te verbeteren. Dit gebeurt onder de vlag van de Landelijke Stuurgroep Interventieteams.  Uit onderzoek van Argos en Lighthouse Reports blijkt dat gemeenten, Belastingdienst, uitkeringsorganisaties en zelfs politie risicosignalen en privacygevoelige informatie uitwisselen, om adressen in beeld te krijgen die voor een huisbezoek in aanmerki

Iedereen kent wel iemand die zorg krijgt uit de Wet langdurige zorg, de Wlz. Bijvoorbeeld een dementerende buurman of een gehandicapt kind van een collega. Bijna 350.000 mensen zijn voor de rest van hun leven afhankelijk van het geld dat ze krijgen op grond van deze wet. Maar wie bepaalt of deze mensen daarvoor in aanmerking komen? Dat doet het Centrum Indicatiestelling Zorg, het CIZ. Een onafhankelijke uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Volksgezondheid. Zij geven indicaties af zowel voor de toegang als voor de zorgzwaarte. Dan gaat het vaak om vele tienduizenden euro’s per jaar per persoon en eenmaal in de Wlz is dat vaak voor altijd. Door de vergrijzing groeit het aantal aanvragen elk jaar. Komt het CIZ zijn belofte na: ‘Passende zorg voor nu en in de toekomst'? En is dat eigenlijk wel realistisch? Argos deed samen met platform Investico, De Groene Amsterdammer en Trouw onderzoek naar de zorgvuldigheid van deze beoordelingen.

38 van de 39 dodelijke slachtoffers van het koeltruckdrama in oktober 2019 in het Britse Essex zijn op enig moment in Nederland geweest. Dit bleek vorige week uit het jaarrapport van Myria, de Belgische nationaal rapporteur mensenhandel. Volgens Nationaal Rapporteur Mensenhandel Conny Rijken moeten er antwoorden komen op de vele onopgehelderde vragen. ‘Het is nu aan Nederland om opheldering te verschaffen. Er moet een onderzoek komen.’ Het Belgische rapport is grotendeels gewijd Vietnamese mensensmokkel naar Europa en mensenhandel met - deels minderjarige - Vietnamezen. Het rapport roept veel vragen op over die 38 slachtoffers en in het bijzonder over twee van hen: de minderjarige jongens Hieu en Quyen. Zij zaten vijf maanden in de beschermde opvang in Limburg. De Belgische taxi die hun in Maastricht oppikte werd tot in Brussel gevolgd door een observatieteam van de Nederlandse politie. En toch greep niemand in. Twaalf dagen later werden de jongens dood gevonden in Essex. Argos en Lost in Europe ontdekten e

In Nederland wordt zo’n 40 procent van het drinkwater gewonnen uit oppervlaktewater uit bijvoorbeeld de rivieren de Maas en Rijn of uit het IJsselmeer. Met enige regelmaat worden er vervuilingen aangetroffen waardoor de inname van water moet worden gestaakt en een ingewikkelde zoektocht begint om welke stof het precies gaat en wie de veroorzaker is. Over het algemeen komt de vervuiling door lozingen door bedrijven. Soms kost het weken of maanden om vast te stellen om welke stof het precies gaat. De industrie produceert honderdduizenden stoffen. Ook is het niet altijd duidelijk welk bedrijf de stof heeft geloosd. Daarbij is het ook de vraag of dat bedrijf wel een vergunning heeft voor die lozing. Waterleiding Maatschappij Limburg (WML) moest dit jaar de inname bij haar innamestation in Heel, vlakbij Roermond, een recordaantal dagen staken. Gelukkig heeft WML een grote voorraad en kan er altijd overgeschakeld worden naar het oppompen van meer grondwater. Drinkwaterbedrijven hebben onvoldoende inzicht in welke

Het is onrustig binnen de Nederlandse Publieke Omroep (NPO). Berichtgeving over een onveilige werksfeer, tijdelijke contracten en verschillende belangen in de omroeptop passeren de revue en zorgen voor veel kritiek, zowel binnen als buiten de omroepen. Een van de namen die regelmatig genoemd wordt, is de naam van Frans Klein, directeur video van de NPO. Na de zoveelste onthulling legde hij zijn werk ‘tijdelijk’ neer, in afwachting van een onderzoek over het reilen en zeilen binnen de NPO. Dat onderzoek zal ook aantonen wat de rol van Klein - toentertijd mediadirecteur van de VARA - was in de misstanden binnen De Wereld Draait Door. Hoeveel macht heeft een NPO-baas? Wat hebben de omroepen te zeggen? Wie doet wat en is waar verantwoordelijk voor? En wie bepaalt nou eigenlijk welke programma’s en presentatoren op de beeldbuis en de radio te zien en horen zijn?  In Argos legt journalist en oud-NPO-baas Ton F. Van Dijk uit hoe het complexe omroepsysteem in elkaar steekt. Ook zijn journalisten Kim van Keken (Vri

Jaarlijks komen zo'n 29 duizend Nederlanders met een alcoholverslaving binnen bij de verslavingszorg, en zijn er 22.100 behandelingen op spoedeisende hulp door ongelukken veroorzaakt door alcohol. Ook veroorzaakt alcohol maar liefst 7 verschillende soorten kanker. Het gevolg: jaarlijks sterven er in Nederland zo’n 5000 mensen aan de gevolgen van alcohol. Daarom nam ons eigen kabinet zich al in 2018 voor om het aantal overmatige drinkers in 2040 met de helft terug te dringen.  Toch komt er van die ambities weinig terecht, concludeert het RIVM. Zo weinig, dat staatssecretaris Van Ooijen dit najaar de overlegtafel van alcoholindustrie en gezondheidspartijen ophief wegens gebrek aan resultaat. Hoe kan dat? Met een beroep op de wet open overheid vroeg Argos alle correspondentie met de alcoholindustrie rondom deze overlegtafel op. Uit de stukken blijkt glashelder welke strategieën de industrie gebruikt om het alcoholbeleid te proberen te beïnvloeden. En er is nog iets geks aan de hand. Terwijl naast Nederland, oo

Digitale kunst in de vorm van zogenaamde Non-Fungible Tokens (NFT’s) is nieuw, niet alleen in artistieke zin, maar ook in de strijd tussen de boef en de politieman. Want voordat een leek snapt waar het over gaat, kunnen er met deze NFT’s al grote hoeveelheden geld worden witgewassen. Dat gebeurt ook wel met traditionele kunst, maar de waarde van NFT’s is veel minder goed in te schatten en dat maakt het bijzonder aantrekkelijk voor duistere praktijken. De prijzen van deze digitale plaatjes kunnen enorm stijgen en dalen en niemand die helemaal begrijpt waarom of hoe. Het is een beetje wat de gek er voor geeft en dat maakt het interessant voor criminelen. Nieuwe kopzorgen dus voor opsporingsdiensten, maar ook kunstenaars, verzamelaars en kenners zijn niet blij met de slechte naam die deze ongezonde aandacht van de onderwereld met zich mee brengt. Argos duikt in de digitale kunstscene en gaat op zoek naar de artistieke én naar de criminele waarde van NFT’s. 

Vluchtelingenkinderen van twaalf jaar en ouder die nog maar net in Nederland zijn, worden doorgaans op een lager onderwijsniveau ingedeeld dan ze aan zouden kunnen. Zo krijgen leerlingen met een niet westerse migratieachtergrond zes keer zo vaak praktijkonderwijs als niet-migranten. En dat heeft niet alleen te maken met de taalachterstand. Die te lage inschatting begint vaak met het afnemen van een intelligentietest bij nieuwkomers in de middelbare schoolleeftijd, om in te schatten op welk onderwijsniveau ze in kunnen stromen. Klinisch psycholoog Victor Kouratovsky slaat alarm over non-verbale IQ-testen bij vluchtelingenkinderen. Testen waarbij taal geen rol speelt zouden discriminatie in de hand werken. Hij spreekt uit eigen ervaring maar ook namens het Nederlands Instituut van Psychologen, het NIP, waar hij voorzitter is van de commissie culturele diversiteit. In de studio Samuel Tekeste, directeur van Nieuwlander in Rotterdam, een organisatie die nieuwkomers traint en begeleidt. Waaronder ook veel kinde