Argos

De overheid wil de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (de WIV) aanpassen. Het eerste plan stuitte in maart vorig jaar echter op veel tegenstand, met name van de toezichthouders die de inlichtingendiensten controleren. Inmiddels lijkt een definitief wetsvoorstel dichtbij, maar zijn er voldoende verbetering aangebracht? De Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten, kortweg de WIV, werd in 2018 ingevoerd. Dat ging gepaard met een hoop onvrede en reuring in de samenleving: in een raadgevend referendum stemde de meerderheid van de kiezers tegen de invoering van de sleepwet, zoals tegenstanders de WIV noemden. Om critici tegemoet te komen, voegde de regering waarborgen toe die ervoor moesten zorgen dat burgerrechten goed beschermd zouden worden. Er zouden bijvoorbeeld geen hele wijken afgeluisterd worden, en er zou alleen gericht getapt worden.  In maart vorig jaar maakte de regering echter bekend de WIV aan te willen passen, waardoor de eerder gemaakte beloftes in de prullenbank leken te belande

De Zwitserse omroep SRF onthulde vorige week dat Qatar een enorme spionage-operatie heeft laten uitvoeren tegen de FIFA. De operatie moest ervoor zorgen dat het WK voetbal, vanwege alle kritiek op de mensenrechten in Qatar en omkoping van FIFA-functionarissen, niet als nog zou worden toegekend aan een ander land. Global Risk Advisors, een door een voormalige CIA-agent opgericht Amerikaans bedrijf, kreeg de opdracht voor deze operatie en een budget van 387 miljoen dollar. Iedereen die ertoe deed moest worden overtuigd van de gedachte: ‘Het WK in Qatar is goed voor de wereld’. Zo staat het letterlijk in de geheime documenten over de operatie die de SRF in handen kreeg. Critici binnen de FIFA, bijvoorbeeld de president van de Duitse voetbalbond Theo Zwanziger, moesten worden ‘geneutraliseerd’. De operatie had een looptijd van tien jaar. Er werden computers van FIFA-bestuurders gehackt, gesprekken afgeluisterd en tientallen agenten ingezet. Zelfs familieleden van FIFA-bestuurders werden betaald om die bestuurde

Een lijst met jongeren waarvan de gemeente vermoedt dat ze crimineel gaan worden. De Top400 wordt door de gemeente Amsterdam gepresenteerd als een baanbrekend project dat probleemkinderen op het rechte pad houdt. Een unieke combinatie van zorg en controle met meer oog voor preventie. Een sympathiek verhaal zou je zeggen. En ook de gemeente schermt met klinkende resultaten. Maar moeders van deze kinderen vertellen een heel ander verhaal. De IDFA-documentaire ‘Moeders’, geproduceerd door de VPRO vertelt de ervaringen van deze moeders. Over de angst bij het bonzen op de deur: zou het weer politie zijn? En over de verstikkende werking van hulpverleners: ‘in plaats van naast je te gaan staan, gaan ze bovenop je zitten’. Het doel van de Top400 is om jongeren en hun gezin te helpen, maar in de praktijk betekent het vooral: controle. Speciale straatcoaches worden ingezet om gedrag te rapporteren aan de politie. En ook school geeft door wanneer gespijbeld wordt. In de studio praten we hierover met mensenrechtenadvoc

Zorgverleners en patiënten die elkaar niet kunnen verstaan. Sinds het kabinet Rutte 1 de tolkenfinanciering wegbezuinigden is het staande praktijk in de Nederlandse spreekkamers. Het was slechts een kleine pennenstreek in de Haagse boekhouding, maar één met grote gevolgen. Voor jonge kinderen bijvoorbeeld die sindsdien voor tolk moeten spelen voor hun ouders. En voor zwangere vrouwen die de taal nog niet goed spreken en zich nu te laat melden bij de verloskundige als er iets mis is met de baby. Argos besteedde hier in twee eerdere uitzendingen aandacht aan. En nadien werd een motie kamerbreed aangenomen die kabinet opdracht gaf om met een oplossing te komen. Hoe staat het met die oplossingen? Is er inmiddels verlichting voor de verloskundigen die we spraken? Een onderzoeksdossier met lichtpuntjes: er is daadwerkelijk wat veranderd. Maar er hangen nog donkere wolken boven de spreekkamers. Experts vrezen met de nieuwe tolkplannen van het kabinet een bureaucratisch oerwoud voor zorgmedewerkers. En wat voor con

Het bespioneren van journalisten, de oppositie of andere criticasters door het inzetten van spyware: het gebeurt steeds vaker. Al in zeker vier Europese lidstaten zijn deze schandalen aan het licht gekomen. Het Europees Parlement stelde in maart dit jaar een onderzoekscommissie in die onderzoek moest doen naar het gebruik van spyware binnen de EU-lidstaten. Komende week verschijnt het rapport. Het gaat om zeer moeilijk op te sporen spyware, zoals Pegasus en andere surveillance software, die mobiele apparaten totaal kunnen overnemen. In Griekenland speelt al maanden een schandaal omdat journalisten en leden van de oppositie door veiligheidsdiensten met dit soort software bespioneerd werden. Het hoofd van de inlichtingendienst moest daarom aftreden. Ook in Spanje, Polen en Hongarije speelden schandalen, waar mogelijk illegaal gebruik is gemaakt van deze software, vaak onder het mom van ‘nationale veiligheid’. Daarnaast werden ook een aantal Eurocommissarissen en medewerkers slachtoffer van de hackaanvallen of

De plannen van de top van de Nationale Politie voor de hervorming van de Landelijke Eenheid stuiten op forse kritiek van politiemedewerkers. Het rapport dat korpschef Henk van Essen deze week naar de minister van Justitie en Veiligheid stuurde, voldoet volgens hen niet aan de adviezen van de commissie-Schneiders, die de Landelijke Eenheid onderzocht. Een eerdere versie van het plan werd vorige maand al van tafel geveegd door zowel de minister als de commissie en de vakbonden. SP-Tweede Kamerlid Michiel van Nispen reageert vanmiddag in de uitzending van Argos op de kritiek op het hervormingsplan.

Sinds de inval in Oekraïne dreigde Rusland diverse keren met de inzet van kernwapens. En president Poetin voegde daar in september aan toe ‘dat het geen bluf is’. Dat dreigement van Rusland klinkt niet voor het eerst, maar nu het westen indirect betrokken is bij het conflict in Oekraïne zijn de risico’s op escalatie wel groter. Dreigen, bluffen en afschrikken, zijn altijd onderdeel geweest van de krachtmeting tussen de kernmachten tijdens de Koude Oorlog. Dat is tot nu toe altijd net goed gegaan. Maar geldt diezelfde logica vandaag ook nog met het Rusland van Vladimir Poetin? Argos over de paradox van de nucleaire afschrikking, over de Koude Oorlog waar het ook wel eens bijna mis ging en over hoe de wereld verzeild is geraakt in een steeds verder oplopende escalatie met een dreiging van een worstcasescenario.

De militairen Henry Hoving (29) en Kevin Roggeveld (24) kwamen in 2016 om het leven door een mortierongeluk in Mali. Minister Hennis van Defensie trad in 2017 af omdat er grote fouten waren gemaakt. Zo was de munitie ondeugdelijk en zelfs niet volgens de regels getest. In haar laatste dagen als minister kondigde Hennis een onafhankelijk onderzoek aan naar nalatigheid en verwijtbaar handelen. Maar dit werd op mysterieuze wijze nooit uitgevoerd. Argos maakte onlangs een reconstructie. Het bleek dat de ambtelijke top van het ministerie van Defensie het onderzoek nooit heeft gewild. De hoogste ambtenaren speelden zelfs een belangrijke rol bij het afzwakken ervan, terwijl de nieuwe minister hier niet mee had ingestemd. Dit leidde tot Kamervragen en een brief van de nabestaanden aan de politiek, met de oproep het onderzoek toch uit te voeren. En dat zorgde deze week voor resultaat: minister Ollongren belooft dat er alsnog een onafhankelijke commissie komt én dat er niet opnieuw obstructie zal worden gepleegd. Maa

De werkdruk voor ziekenhuismedewerkers is hoog. Ondertussen zijn er grote zorgen over het stijgende ziekteverzuim en personeelsverloop in ziekenhuizen en andere zorginstellingen. Extra belangrijk dus, dat er goed voor deze medewerkers wordt gezorgd. Maar dat is niet in elk ziekenhuis vanzelfsprekend. Arbodiensten ondersteunen werkgevers en werknemers bij ziekteverzuim, re-integratie en preventie van uitval. Bij academische ziekenhuizen zijn dat bijna altijd interne arbodiensten, omdat het heel grote, complexe organisaties zijn met veel risico’s. Niet alleen voor het zorgpersoneel, maar ook voor personeel in laboratoria en onderzoeksruimtes. Het Rotterdamse Erasmus Medisch Centrum, met zo’n 16000 medewerkers een van de grootste academische ziekenhuizen van het land, wil echter sinds het voorjaar van 2020 af van haar interne arbodienst. Midden in de eerste lockdown zijn er de eerste geluiden over een reorganisatie, die vanaf dat moment zorgen voor grote onrust. De chaos is compleet als het definitieve plan re

Klimaatminister Jetten heeft de afgelopen maanden op één ding gehamerd: iedere Nederlander moet energie besparen. Maar de spotjes op de radio, televisie en sociale media lijken niet gericht op het bedrijfsleven. Hoe kan de overheid ondernemers, van kleine winkeliers tot de grote industrie, toch tot energiebesparing zetten? In de studio komt Imane Nadif, gemeenteraadslid voor GroenLinks in Amsterdam, vertellen over de maatregelen die haar partij wil nemen. Meerdere Europese landen hebben steunregelingen aangekondigd voor het bedrijfsleven. Gister kwam ook onze eigen minister van Economische Zaken met een plan om delen van het mkb te compenseren voor de hoge energieprijzen. Is dat wel verstandig? En als Nederland ook de zware industrie gaat steunen, zoals in andere landen gebeurt, wat betekent dat voor de lange termijn? Hans Stegeman, econoom en strateeg bij Triodos, vertelt over de risico's die staatssteun heeft in een crisis die juist kansen biedt.

‘Journalisten beschikken van nature over een informatiepositie waar anderen niet makkelijk op natuurlijke wijze aan kunnen tippen. Ze hebben voor inlichtingenwerk een heerlijk cover.’ Dit zei een voormalige AIVD-medewerker in de Argos-uitzending ‘De journalist als spion’ in november 2011. Voor een inlichtingendienst is het geen enkel probleem als een journalist informatie doorspeelt. Voor een journalist geldt dit als een doodzonde. Maar gebeurt het ook niet? In 2011 onthulde Argos dat Wim Bartelds, die als journalist voor het ANP en het Algemeen Dagblad had gewerkt, een geheim agent van de militaire inlichtingendienst MIVD was. Enkele maanden later lekte uit dat zeven Nederlandse sportverslaggevers, die naar de Olympische Spelen in China waren afgereisd, waren benaderd door de AIVD om informatie door te spelen, tegen betaling. Slechts een van die zeven zou dit hebben geweigerd. Joep Dohmen van NRC sprak de afgelopen maanden met tientallen redacteuren en correspondenten die over onderwerpen publiceren of in

Twee Nederlandse soldaten kwamen in 2016 om bij een mortierongeluk in Mali. Dat leidde tot forse kritiek op Defensie. Die was ‘ernstig tekortgeschoten’ in haar plicht om de veiligheid voor militairen te waarborgen, concludeerde de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Minister Hennis wilde weten of medewerkers van Defensie nalatig waren geweest of verwijtbaar hadden gehandeld. Maar de commissie-Van der Veer die dat moest onderzoeken, voerde die opdracht niet uit. Waarom niet? Argos kreeg de beschikking over interne mails van hoge Defensiefunctionarissen en notulen van de onderzoekscommissie, en maakte op basis daarvan een reconstructie van de gebeurtenissen. Topambtenaren van het ministerie van Defensie blijken in de aanloop naar het onderzoek een dubieuze rol hebben gespeeld. Een rol die binnenskamers forse kritiek heeft gekregen. Ruim zes jaar na het dodelijke incident is nu nog steeds onduidelijk of het mortierongeval wellicht (deels) de verantwoordelijkheid is van Defensie-medewerkers. Tot groot verdriet van

In Nederland wonen steeds meer mensen aan wie niets te zien is, maar trauma’s hebben omdat zij gemarteld zijn in hun land van herkomst. In ons land krijgen zij vaak niet de juiste hulp om met deze herinneringen te leven. Met alle gevolgen en gevaren van dien: voor henzelf, maar ook voor onze samenleving. In Argos gaat het over ex-gevangenen van het schrikbewind van de Syrische president Bashar al-Assad. Duizenden van hen wonen in Nederland. Hoe kunnen zij zich weer mens voelen? Wat is het stille verdriet van deze nieuwe buren, die wij tegenkomen op straat, op het werk of in de winkel? Deze uitzending bevat schokkende fragmenten. Deze publicatie is tot stand gekomen met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.

De inlichtingendiensten gaan niet ongericht hele wijken afluisteren, er wordt alleen heel gericht getapt. En er komt een extra strenge toezichthouder, de TIB. Die moet alle operaties van de geheime diensten vooraf goedkeuren. Dit waren toezeggingen die de regering in 2018 deed, toen de meerderheid van de kiezers in een raadgevend referendum 'Nee' zei tegen de nieuwe Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV), de zogenoemde sleepwet. De regering zei toen: we doen het toch, maar er komen extra waarborgen om de privacy van de burgers niet onnodig te schenden. Nu wil de regering een aantal belangrijke wijzigingen aanbrengen in die wet. In tegenstelling tot 2018, toen er een groot maatschappelijk debat gevoerd werd over de sleepwet, lijkt het nu vrij stil. Maar achter de schermen wordt er wel degelijk heftig gediscussieerd. Wat is er mis met de wet? Waarom lijkt die in de praktijk niet te werken? Is het strenge toezicht een sta in de weg voor de inlichtingendiensten om hun werk goed te kunnen doen? En w

Op woensdag 14 september was de eerste tv-uitzending, van een reeks van vier, van Argos te zien op NPO2. Argos maakte een reconstructie van de oprichting van het zogeheten Multi Disciplinair Interventieteam (MIT). Na de moord op advocaat Derk Wiersum richtte toenmalig minister Grapperhaus dit samenwerkingsverband van allerlei opsporingsdiensten op. Het team zou de georganiseerde misdaad nu echt keihardgaan aanpakken, maar dat liep al vanaf het begin meteen spaak. Er valt nog meer over deze anti-misdaadbrigade te brengen. Argos-journalist Nikki van der Westen is te gast in de uitzending en vertelt wat er nog aan te vullen valt. 

De glastuinbouw verkeert in zwaar weer: als grootverbruikers van aardgas worden ze hard getroffen door de vertienvoudigde gasprijs. Bijna de helft van de Nederlandse ondernemers in de kassen vreest zware financiële problemen deze winter. Maar er zijn tuinders die een sluipweg in deze crisis hebben gevonden. Zij zetten juíst in op het stoken van aardgas, om daarmee stroom op te wekken en dat duur te verkopen. Zelfs voorbeeldige, duurzame tuinders spoeden zich weer terug naar dit model, om toch hun bedrijf overeind te houden. Dit kleine deel van de tuinders was er de afgelopen jaren in geslaagd om van het gas af te gaan en duurzame energie te gebruiken voor het verwarmen van hun kas. Toch zijn ook hun rekeningen gestegen, doordat de prijs voor hun warmte gekoppeld is aan de gasprijs. Gas verstoken en stroom verkopen is voor hen de enige uitweg. Hoewel Nederland zo snel mogelijk van het gas af wil, blijft stroom uit fossiele bronnen nog zeker een flinke poos onmisbaar. Volgens TenneT, de landelijk netbeheerder

De kinderbeschermingswet is niet goed uitvoerbaar en de rechtsbescherming van de kwetsbaarste kinderen en ouders is onvoldoende. Noodgrepen en urgente actie zijn noodzakelijk. Dat zijn de conclusies van een dik rapport dat deze week verscheen. Wat betekent dat voor gezinnen, ouders en kinderen? Alleenstaande moeder Chantal kan daarover meepraten. Ze heeft drie kinderen, die drie jaar geleden uithuisgeplaatst zijn. Sindsdien doet ze er alles aan om de kinderen weer thuis te krijgen. Maar dat is moeilijk. Waar loopt zij tegenaan? En hoe heeft haar oudste dochter Zoë, die nu in een grote instelling woont, maar haar moeder erg mist, de uithuisplaatsing met alle gevolgen vandien ervaren? Argos kijkt deze week met een aantal hoofdpersonen naar de stevige conclusies van het rapport over de kinderbeschermingswet, dat is uitgevoerd door onderzoekers van de Universiteit Leiden, in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC). Wat zijn de problemen en hoe zijn die op te lossen? Met hoofd

Woon je in Zeeland of West-Brabant en ben je slachtoffer van verkrachting? Grote kans dat je langer moet wachten dan ergens anders in Nederland, mocht je besluiten aangifte te doen. Door het hele land zijn er afgelopen jaren ondanks miljoeneninvesteringen niet meer zedenrechercheurs bijgekomen, blijkt uit onderzoek van Argos.  Wie aangifte doet van een aanranding of verkrachting, kan zomaar twee of drie jaar moeten wachten voordat de zaak op zitting komt. Vanwege capaciteitstekorten kampt de zedenpolitie met achterstanden van honderden plankzaken. In 2019 kwam daarom structureel 15 miljoen beschikbaar om de zedenrecherche op orde te krijgen, waaronder het werven van 60 zedenrechercheurs. Afgelopen mei stelde minister van Justitie en Veiligheid Yesilgöz nog dat die werving op koers lag.  Maar de capaciteit van de zedenrecherche blijkt helemaal niet te zijn toegenomen sinds 2019. Tijdens de werving gingen namelijk veel zedenrechercheurs met pensioen. Netto kwamen er slechts 8,5 fte zedenrechercheurs bij: dat

Hij is naar eigen zeggen altijd ‘een schijterd’ geweest. Toch houdt hij zich als journalist alweer jaren bezig met zaken die veel van zijn collega’s liever aan zich voorbij laten gaan. NRC-verslaggever Jan Meeus geldt als een van de beste misdaadjournalisten van Nederland. Begonnen als economieredacteur stortte hij zich vanaf 2014 op de georganiseerde misdaad. Hij publiceerde het spraakmakende interview met Astrid Holleeder, die daarin zeer belastende verklaringen aflegde over haar broer Willem. Hij onthulde dat de FBI de Nederlandse autoriteiten had gewaarschuwd dat Ridouan Taghi vanuit zijn zwaarbeveiligde gevangeniscel ongezien kon communiceren met de buitenwereld - en ook daadwerkelijk contact had gehad met een lid van de Italiaanse maffia. Ook hij schreef over de Nederlandse Piet Costa, die van relatief kleine kruimelaar opklom tot topfiguur in de internationale cocaïnehandel en dit voorjaar werd veroordeeld voor zijn betrokkenheid bij de veelbesproken ‘martelcontainers’ in de buurt van Roosendaal.  H

Het is een van de spraakmakende onthullingen die onderzoeksjournalist Ton F. van Dijk afgelopen maanden op zijn naam zette: de vakantie van de toenmalige baas van de publieke omroep met de toenmalige staatssecretaris van mediazaken. Een privé-tripje naar Israël. Pikant, omdat de staatssecretaris elk jaar een slordige 900 miljoen euro aan de publieke omroep (NPO) beschikbaar stelt. Zo’n reis moet dus worden gemeld, om roddels en gesmoes te voorkomen. Maar dat had de NPO-baas niet gedaan, ontdekte Van Dijk. Hij publiceert dit soort onthullingen in zijn column in HP/De Tijd, in een podcast van BNR of op social media. Een video-opname die hij maakte van boze boeren bij het huis van stikstofminister Christianne van der Wal werd op Youtube honderdduizenden keren bekeken en haalde nieuwsprogramma’s over de hele wereld.  De journalistieke loopbaan van Van Dijk begon hij in de jaren negentig als televisiejournalist bij de KRO-programma’s Brandpunt en Reporter. Samen met zijn in 2001 overleden collega Steven de Vogel