De Roomse Loper

Deze aflevering is gewijd aan de Zwitserse theoloog en katholiek priester Hans Küng, die op 6 april overleed in de Duitse universiteitsstad Tübingen. Speciaal daarvoor maken onze podcasters verbinding via Zoom met de Nederlandse theoloog Paul van Geest, die in Rome in hetzelfde college woonde als Küng in de jaren vijftig. Van Geest vertelt waarom de Zwitser een denker van 'wereldformaat' was. Aan bod komen onder meer Küngs kritiek op het dogma van de pauselijke onfeilbaarheid, zijn verhouding tot Joseph Ratzinger en zijn idee van een wereldethos.   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Blikten onze podcasters de vorige aflevering vooruit op het historische bezoek van de paus aan Irak, deze aflevering bespreken Stijn Fens en Christian van der Heijden terug op dat bezoek. Waarom bezocht paus Franciscus dit land uitgerekend tijdens een pandemie? In het vliegtuig terug naar Rome zei hijzelf waarom hij deze reis moest maken. Een boek van een jezidi-vrouw over haar gevangenschap bij IS speelde een grote rol bij zijn besluit om te gaan. De Roomse Loper volgden de paus tijdens zijn verblijf in achtereenvolgens Bagdad, Najaf, Ur, Mosul, Qaraqosh en Erbil op de voet en vertellen wat hen daarbij opviel. See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering aandacht voor het ontslag van twee hoge prelaten van de Romeinse Curie. Ook blikken Stijn Fens en Christian van der Heijden vooruit op het aanstaande pausbezoek aan Irak; bespreken ze de 1700ste verjaardag van zondag-rustdag; en gaat het over de heldhaftige deugdzaamheid van een katholiek geworden Engelse edelman die eenzaam stierf in een greppel ('dead in a ditch'). See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze nieuwe aflevering staan onze paapse podcasters Stijn Fens en Christian van der Heijden stil bij de 90ste verjaardag van Radio Vaticana. Paus Pius XI had Guglielmo Marconi, de uitvinder van de draadloze telegrafie, de opdracht gegeven een radiostation te bouwen op het grondgebied van de in 1929 tot stand gekomen Vaticaanse stadstaat. Verder aandacht voor de verlate nieuwjaarstoespraak van paus Franciscus tot het corps diplomatique, waarin hij een copernicaanse revolutie in ons economisch denken bepleit. In die speech sprak de pontifex ook over de pandemie en maakte hij zich sterk voor een eerlijke verdeling van de coronavaccins. See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze eerste aflevering van 2021 veel aandacht voor de gezondheid van de paus. Franciscus heeft inmiddels zijn eerste vaccinatie ontvangen tegen het coronavirus en onlangs moest hij een aantal vieringen aan zich voorbij laten gaan vanwege ischias. Dat bericht ging meteen de wereld over. Waarom zijn wij zo gefascineerd door de gezondheid van de paus?  Verder mogen vrouwen nu officieel lector en acoliet worden in de rooms-katholieke kerk worden, terwijl dit op heel veel plekken al jaren mag. Wat zit hierachter? Tenslotte bespreken Fens en Van der Heijden de ingewikkelde relatie tussen Amerikaanse katholieken en het officiële standpunt van de kerk over de doodstraf. Deze week brachten de federale autoriteiten in de Verenigde Staten voor het eerst in 70 jaar een vrouw ter dood, nadat het Amerikaanse hooggerechtshof daar alsnog akkoord voor had gegeven. Zes van de negen leden van het Hooggerechtshof zijn belijdend katholiek.     See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Belgische schrijver David van Reybrouck heeft een lijvig boek geschreven over de Indonesische vrijheidsstrijd. 'Revolusi' luidt de titel. In zijn uitgebreide bibliografie ontbreekt een verwijzing naar een dissertatie die lange tijd als standaardwerk gold over het ontstaan van de Republiek Indonesië. En dat was geschreven door niemand minder dan de latere bisschop van Breda, de missioloog Tiny Muskens.In deze aflevering halen onze podcasters herinneringen op aan deze Indonesië-kenner en Franciscus-bisschop avant la lettre. Verder in deze kerstaflevering aandacht voor de onlangs aan corona overleden kerkmusicus Michael Hedley, bekend van de Sint-Nicolaasbasiliek in Amsterdam. Jarenlang zorgde deze Engelsman ervoor dat de kerk tegenover het Centraal Station werd gevuld met hemelse klanken. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zaterdag 28 november is het ‘Prinsjesdag’ in het Vaticaan. Dan creëert paus Franciscus dertien kardinalen, die ook wel de ‘prinsen van de kerk’  worden genoemd. Kardinalen zijn de belangrijkste adviseurs van de paus en hebben het unieke recht een paus te mogen kiezen. Normaal is zo’n kardinaalscreatie een feestelijke dag met vrolijke gezichten, nu zal de sfeer vanwege het coronavirus heel anders zijn. Een handjevol mensen in de Sint-Pieter en twee nieuwe kardinalen die alleen online aanwezig zullen zijn. Fens en Van der Heijden nemen de lijst met nieuwe kardinalen door en bespreken de gevolgen hiervan voor het volgende conclaaf.  Verder bracht Christian van der Heijden een bezoek aan het Heilige der Heiligen van de literatuur: de werkkamer van Harry Mulisch! Daar stuitte hij op een groot raadsel, want wat doet een kleurenprent van de heilige Catharina van Alexandrië daar in hemelsnaam? See omnystudio.com/listener for privacy information.

Terug van even weggeweest: De Roomse Loper! In deze aflevering gaat het over geloof en vertrouwen. Nu de coronacrisis maar voortduurt, geloven veel mensen niet meer in de noodzaak van strenge maatregelen. In de VS roept president-elect Joe Biden het Amerikaanse volk op het vertrouwen in elkaar te herstellen. “Spread the faith!”, zei hij in zijn overwinningsspeech.  Maar je kunt ook teveel vertrouwen in je medemens hebben. Paus Johannes Paulus II geloofde Theodore McCarrick dat hij niet schuldig was aan seksueel wangedrag, benoemde hem tot aartsbisschop van Washington en verhief hem tot kardinaal. Op 10 november verscheen een historisch rapport van het Staatssecretariaat van de Heilige Stoel over de affaire-McCarrick. Nooit eerder deed de rooms-katholieke kerk zo openlijk aan zelfonderzoek. Opvallend daarin zijn de kritische noten aan het adres van de Poolse paus. Was hij inderdaad te goed van vertrouwen?  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Veel is al gezegd en geschreven over kardinaal Adrianus Simonis naar aanleiding van diens overlijden op 2 september. In deze aflevering blikken ook de podcasters terug op zijn loopbaan. Zij doen het voornamelijk aan de hand van persoonlijke herinneringen en anekdotes.  En vanwege de 150ste verjaardag van de verovering van pauselijk Rome door de troepen van het koninkrijk Italië, aandacht voor een recentelijk gepubliceerd boek over de Friese zouaven, geschreven door priester en kerkhistoricus Henk Nota. See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering wordt stil gestaan bij de ramp in Beiroet. Paus Franciscus roept de wereld dringend op het door zoveel rampspoed getroffen Libanon te helpen. Ook werpen de podcasters een blik op koning Jan Karel van Spanje, die in Rome als balling werd geboren en op een vooralsnog onbekende bestemming als balling zal sterven. En dan was er weer nieuws over de emeritus paus. Lijdt de 93-jarige Benedictus XVI nu aan wondroos of aan gordelroos? See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering staan onze podcasters stil bij het historisch besluit van de Turkse president Erdogan om van het museum Ayasofya in Istanbul weer een moskee te maken. Paus Franciscus gaf aan dat deze herbestemming hem "heel verdrietig" maakt. Maar waarom eigenlijk? De christelijke wereld raakte de Sint-Sofie immers al in 1453 kwijt. Verder aandacht voor het overlijden en de uitvaart van de Eindhovense stadsprediker Arnol Kox. Maakt hij kans op een zaligverklaring? Tot slot: kan de Radboud Universiteit nog wel katholiek blijven, nu de Ondernemingskamer in het geschil tussen de Nederlandse Bisschoppenconferentie en het bestuur van de Stichting Katholieke Universiteit een merkwaardig oordeel heeft geveld? See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering wordt hulde gebracht aan de onlangs overleden Ennio Morricone. Deze Romeinse componist schreef naast filmmuziek ook tal van andere stukken, zoals de Missa Papae Francisci. Deze mis voor paus Franciscus componeerde hij in opdracht van de jezuïeten, bij gelegenheid van het tweede eeuwfeest van de heroprichting van de Sociëteit van Jezus. Verder een analyse van een geval van heiligschennis in Lievelde (Achterhoek). Tot slot aandacht voor Ringo Starr, die op 7 juli zijn tachtigste verjaardag vierde; wat velen niet weten dat de ex-Beatle in een film uit 1975 een rol had als paus.   See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze Hemelvaartsaflevering wordt stil gestaan bij de honderdste geboortedag van de Heilige Karol Wojtyła, oftewel Sint-Johannes Paulus II. Gerard Reve meende dat de Poolse paus een "extatische en gedreven mens" was, "een man van alles of niets". Paus Franciscus droeg op 18 mei een mis op aan het altaar waarin het stoffelijk overschot van de door hemzelf heiligverklaarde pontifex rust. Bij die gelegenheid noemde hij Johannes Paulus een door God aan zijn geliefde volk geschonken profeet. Verder aandacht voor een 1150 pagina's dikke biografie van paus Benedictus XVI, die volgens sommigen bij gebrek aan kritische distantie eerder als een hagiografie moet worden beschouwd. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Onlangs overleed in Rome Fra’ Giacomo Dalla Torre del Tempio di Sanguinetto, de grootmeester van de Orde van Malta. Deze gekozen monarch had van paus Franciscus de opdracht gekregen de roemrijke hospitaalorde bij de tijd te brengen. Heeft hij zijn karwei kunnen afmaken? Hij was de opvolger van Fra’ Matthew Festing, die in januari 2017 het veld had moeten ruimen. Wie zijn toch die Maltezer ridders? En wat hebben ze met Malta te maken? En kan er in deze coronacrisis wel snel een nieuwe grootmeester worden gekozen? Daarover gaat het in deze aflevering. See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze derde aflevering in de coronacrisis zijn de podcasters nog steeds niet in één ruimte bijeen. Het geluid is nog niet geweldig, maar, in elk geval veel beter dan de vorige keren. In deze derde aflevering gemaakt in de coronaperiode komen diverse kwesties komen aan de orde, zoals: wat heeft God met deze pandemie te maken? En: is het gebruik van het Pestkruis van San Marcello al Corso door paus Franciscus eigenlijk wel christelijk? Verder aandacht voor de vrijspraak van de Australische kardinaal George Pell. Deze voormalige 'penningmeester' van de Heilige Stoel zat 405 dagen achter de tralies. Was hij het slachtoffer van een maffiacomplot?   Support the show. See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze tweede aflevering tijdens de corona-pandemie blikken de podcasters terug op het buitengewoon Urbi et Orbi van paus Franciscus op vrijdag 27 maart. Dat doen zij telefonisch, omdat Stijn Fens nog altijd in zelfquarantaine zit vanwege zijn recente bezoek aan Italië. Ze bespreken het ritueel dat door de Vaticaanse televisie op indrukwekkende wijze in beeld werd gebracht. Ook hebben ze het over de rijke geschiedenis van het Urbi et Orbi. Ze leggen uit dat deze zegen van de hoogste rang verband houdt met een kerkelijke doctrine waarvan velen menen dat die sinds Maarten Luther niet meer gehuldigd wordt: de leer van de aflaat. Support the show. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Deze aflevering staat in het teken van de corona-pandemie. Stijn Fens is net terug uit Rome en zit dus in zelfquarantaine. Vandaar dat ditmaal het gesprek tussen de twee podcasters telefonisch is gevoerd - de geluidskwaliteit is niet best, maar de luisteraars krijgen wel te horen hoe het is om door de lege straten van de Eeuwige Stad te lopen. En hoe gaat het met paus Franciscus, de bisschop van Rome? Op 15 maart dook hij ineens middenin de stad op en wandelde hij zelfs over de normaliter stervensdrukke Via del Corso. In het voetspoor van zijn voorgangers die door hun gebed groot onheil probeerden af te wenden, begaf de 83-jarige Franciscus zich naar zijn favoriete icoon in de Santa Maria Maggiore en naar een miraculeuze crucifix in de kerk van Sint-Marcellus. Bij deze cultusobjecten bad hij voor de mensen die aan COVID-19 zijn overleden en die er nog aan lijden. Ook bestormde de pontifex de hemel omwille van de artsen, verpleegkundigen en andere hulpverleners die in deze crisis overuren draaien. Support t

Voor de een is hij een zwijgende paus, een vazal van Hitler die wegkeek toen miljoenen Joden werden weggevoerd. Volgens veel anderen heeft hij door stille diplomatie veel levens van Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog gered. Pius XII, paus van 1939 tot 1958, verdeelt de wereld al jaren. Stond hij nu aan de goede of de foute kant van de lijn?  Een deel van het antwoord ligt in kilometers lange stellingkasten vol gerangschikt archiefmateriaal in het Vaticaan. Tot nu toe mocht niemand van buiten daarbij komen, maar vanaf vandaag zijn de archieven van de Heilige Stoel over Pius XII beschikbaar  voor historici. Stijn Fens kreeg al een inkijkje in een van die Vaticaanse archieven. Samen met Christian van der Heijden probeert hij duidelijkheid te scheppen over leven en werk van een van de meeste omstreden pausen uit de geschiedenis. Support the show. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Querida Amazonia. Dat is Spaanse voor 'Dierbaar Amazonië': de titel van de nieuwste postsynodale apostolische exhortatie van paus Franciscus. Wat betekent dit belangrijke document over het Amazonegebied voor de celibaatsplicht van priesters en de positie van vrouwen in de Kerk? Onze podcasters doen een poging tot duiding, maar geven eerlijk toe dat ze de Argentijnse paus niet helemaal kunnen volgen in zijn redenering. In het verlengde van dit onderwerp ook aandacht voor een recent pleidooi van een Duitse hoogleraar voor de scheiding van de drie ambten van Christus. En: goed nieuws voor barokliefhebbers. Want topstukken uit Rome van zowel Caravaggio als Bernini zijn te zien in het Rijksmuseum in Amsterdam. De Roomse Loper nam alvast een kijkje en sprak op zaal met hoofddirecteur Taco Dibbits en conservator Frits Scholten. Support the show. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Binnenkort krijgt de Sint-Jan in Den Bosch er een nieuw heiligenbeeld bij: een bronzen standbeeld van de heilig verklaarde Johannes Paulus II, compleet met een bloedreliek van de Poolse pontifex. Onze podcasters blikken terug op 11 mei 1985, toen paus Wojtyła door de lege straten van de Bossche binnenstad werd gereden en het nieuwe altaar van de kathedraal met heilige olie zalfde. In deze aflevering horen we Johannes Paulus gepassioneerd een Maria-gezang meezingen. Verder aandacht voor de eerste plenaire sessie van de Synodale Weg, de veelbesproken hervormingsdialoog in de Katholieke Kerk van Duitsland. Tot slot gaan Fens en Van der Heijden helemaal los op het onderwerp ‘suburbicaire zetels’. Support the show. See omnystudio.com/listener for privacy information.