De Rudi & Freddie Show

Luisteraars! Ik (Jesse) dacht altijd: de energietransitie duurt een eeuwigheid en kost een fortuin. Een eeuwigheid, want een overgang naar andere energiebronnen is nooit eerder snel gegaan. Van kolen naar olie, van olie naar gas, van gas naar hernieuwbaar – er gingen decennia, zo niet eeuwen overheen. En het kost een fortuin, omdat hernieuwbare energie nu eenmaal duurder is dan gestolde energie (kolen, gas, olie) uit de grond peuren. Maar: ik ben bekeerd! Wie nu ziet hoe snel zonne-energie zich ontwikkelt, kan niet anders dan optimistisch zijn. Inmiddels is het omslagpunt zelfs bereikt: zonne-energie is goedkoper dan fossiele energie. In 2000 kostte zonne-energie zo'n 610 dollar per megawattuur over de levensduur van een paneel. Een prijs die ongeveer tien keer hoger lag dan die van een moderne gascentrale (in normale tijden: rond de 60 dollar per megawattuur over de levensduur van de centrale). Maar in 2021 was de mediane prijs van zonne-energie wereldwijd al gedaald tot zo'n 48 dollar per megawattuur (en

Hij is nog maar 36 jaar oud, maar wordt nu al gezien als een van de grootste deskundigen als het gaat om de vele, vele manieren waarop (extreem) rijke mensen proberen zo min mogelijk belasting te betalen. We hadden het voorrecht om hem te mogen interviewen tijdens zijn korte bezoek aan Nederland: Gabriel Zucman. De jonge Franse professor studeerde aan de Paris School of Economics, met ene Thomas Piketty als zijn mentor. Zijn eerste werkdag viel precies op de maandag nadat de bank Lehman Brothers was omgevallen en de financiële crisis begon. En hij is onderdeel van een hele nieuwe generatie van economen die baanbrekend onderzoek doen naar ongelijkheid. Zelfs als je nog nooit van hem hebt gehoord, dan heb je waarschijnlijk wel een van zijn grafieken gezien – bijvoorbeeld over de dramatische groei van de ongelijkheid in de Verenigde Staten in de afgelopen vijftig jaar. Zijn cijfers zijn eindeloos geciteerd door politici als Bernie Sanders – bijvoorbeeld het feit dat de rijkste 1 procent van de Amerikanen in to

Luisteraars! Het is nu iets meer dan vijf jaar geleden dat ik samen met onder anderen de makers van documentaireserie Schuldig een manifest schreef: ‘Schuldvrij!’ Daarin deden we allerlei suggesties voor verbeteringen aan het hele circus rond schuldenproblematiek. Sindsdien is het politiek getij behoorlijk omgeslagen. Wat indertijd nog politiek onhaalbaar leek wordt nu op een achternamiddag tot wet gestemd. Zo werden tijdens een debat in januari opeens allerlei ingrijpende amendementen aangenomen. Bijvoorbeeld: om de schuldsanering te verkorten (nog maar 18 maanden in plaats van 36 maanden op een houtje bijten voordat je schuldvrij bent) en om de toegang tot schuldsanering te versoepelen (ook bij fraude niet na tien jaar, maar na vijf jaar al toegang tot schuldsanering). Maar hoewel er nu al veel verbeteringen komen blijft het een tamelijk onnavolgbaar traject. Wij schreven het al in ons manifest: ‘In Nederland is het doodnormaal dat de directeur van V&D naar de rechter kan om die middag nog zijn bedrijf fa

Ze was nog maar drie weken Kamerlid toen Leonie Vestering een amendement indiende met verstrekkende gevolgen voor de Nederlandse veehouderij. Wonder boven wonder ging de meerderheid van de Tweede Kamer akkoord. Zelfs JA21, de PVV en Forum voor Democratie stemden in, al zei de laatste partij achteraf dat het per ongeluk was gegaan. Een paar weken later werd de wet, inclusief het amendement-Vestering, unaniem aangenomen door de Eerste Kamer, en op 21 juni 2021 volgde publicatie in het Staatsblad. Wat nu alleen nog miste, was de handtekening van de minister. Maar die kwam niet. Op het ministerie van Landbouw beseften de ambtenaren namelijk wat de consequenties waren van het amendement: dit legde een bom onder de hele veehouderij. Want wat stond er in het amendement? Het waren slechts een paar, ogenschijnlijk onschuldige zinnen: Aan artikel 2.1, eerste lid, wordt een zin toegevoegd, luidende: Onder een redelijk doel wordt in elk geval niet begrepen het kunnen houden van dieren in een bepaald houderijsysteem of

Een derde van de wereldbevolking doet het. Het heeft dramatische gevolgen voor het milieu, het klimaat, vrouwen en de gezondheid van 2,4 miljard mensen. En toch hebben we het er vrijwel nooit over: koken op open vuur. Luchtvervuiling is zo'n onderwerp dat je niet meer loslaat, als je de cijfers tot je laat doordringen. Ga maar na: de Wereldgezondheidsorganisatie schat dat er tussen 2030 en 2050 ongeveer 250.000 mensen zullen sterven aan de gevolgen van klimaatverandering. Dat is enorm en verschrikkelijk, maar eigenlijk nog maar weinig vergeleken met de impact van luchtvervuiling. Want in dat laatste geval hebben we het namelijk over 10 miljoen doden per jaar. Niet over dertig jaar, maar nu al, ieder jaar weer. In een grote stad als Delhi verliezen mensen maar liefst tien jaar aan levensverwachting door het inademen van vervuilde lucht. Als de wereld verder opwarmt tot 2 graden hebben we het over 153 miljoen extra doden (!!!). Niet door overstromingen, droogtes, orkanen of tsunami's – maar door de extra luc

Luisteraars! Een nieuwe aflevering met niemand minder dan de man van moment. Hij is een denker met vele petten: ex-advocaat, presentator, ondernemer, podcaster, journalist, schrijver, twitteraar, enfant terrible van rijk Nederland, professioneel klasseverrader en – in de woorden van Alexander Klöpping (zelf toch ook een talent om in de gaten te houden) – een heuse 'national treasure.' We hebben het natuurlijk over Sander Schimmelpenninck. De beste man zat verlegen om nog wat media-aandacht en daarom hebben wij speciaal voor de trouwe luisteraars van De Rudi & Freddie Show misschien wel het langste interview over zijn nieuwe pennenvrucht – Sander en de brug – opgenomen. Als je dit hebt geluisterd, kun je met gezag de juiste opinie debiteren op feesten en partijen en hoef je het boekje alleen nog maar te kopen om zo veel mogelijk VVD-stemmers in je omgeving mee lastig te vallen. We hebben het, natuurlijk, over Sanders vijf radicale voorstellen. Dat wil zeggen: over het belasten van vermogen en erfenissen, ove

Hallo! Stikstofcrisis, asielcrisis, energiecrisis, woningcrisis: het wemelde in 2022 van de crises. Haast zou je vergeten dat er ook nog wat goed nieuws was te melden. Om het jaar goed te beginnen daarom deze podcast met een volstrekt willekeurige opsomming van positieve ontwikkelingen. Wat te denken van Niger? Het eerste Afrikaanse land dat rivierblindheid heeft uitgebannen. Slaapziekte? Verdwenen uit Benin, Oeganda, Rwanda en Equatoriaal-Guinea. Malariadoden? Bijna 30 procent minder in het afgelopen decennium (en vorig jaar werd bekend dat onderzoekers van de Universiteit van Oxford een werkzaam vaccin hebben ontwikkeld!). Scheepsbrandstoffen met 3,5 procent zwaveloxides? Mag niet meer (en scheelt 30.000 doden per jaar!). En dan zijn er nog de gunstige binnenlandse ontwikkelingen. Hele categorieën van criminaliteit die nauwelijks meer bestaan. Autodiefstal, ooit een plaag, inmiddels een zeldzaamheid. Fietsdiefstal? Factor vijf gedaald. Inbraak, diefstal, geweldsmisdrijven, vernielingen, muntmisdrijven: a

29 november 2022 is een dag die we niet snel zullen vergeten. Die ochtend vroegen Jesse en ik (Rutger) het algoritme GPT-3 om een paar zinnen te herschrijven in de stijl van Hugo Claus. Onze mond viel open terwijl het resultaat op het scherm verscheen. Om eerlijk te zijn: ik denk dat ik nog nooit zo onder de indruk ben geweest van een nieuwe technologie. Bijna tien jaar geleden alweer pende ik een stuk over 'de race tegen de machine', oftewel: het gevaar van robots die onze banen komen inpikken. Er is weinig van die angst uitgekomen. Integendeel, de krapte op de arbeidsmarkt is groter dan ooit! Tien jaar geleden werd er nog gewaarschuwd dat de meeste vrachtwagenchauffeurs hun baan zouden verliezen, maar in werkelijkheid kampt Nederland met een nijpend tekort aan vrachtwagenchauffeurs. Tesla-rijders klagen nu zelfs Tesla aan omdat die beloofde software-update die hun auto volledig zelfrijdend zou moeten maken (en waar ze een dikke premium voor hebben betaald) er nóg niet is. Dromen van vooruitgang willen, k

Luisteraars! Er hangt een nieuw, radicaal idee in de lucht. Eind oktober kwam de antropoloog Jason Hickel er al over vertellen in de Tweede Kamer, de econoom Kate Raworth schreef er een enorme bestseller over, minister Rob Jetten lijkt er wel wat in te zien en inmiddels is het zelfs aangeslagen in CDA-kringen – zie het nieuwe boek van de econoom en christendemocraat Paul Schenderling. We hebben het natuurlijk over 'degrowth' (letterlijk: 'ontgroei'). De aanhangers van deze beweging geloven dat groene groei ons niet kan redden van de klimaatramp, en dat we simpelweg veel minder moeten consumeren. Of in de woorden van Schenderling: 'Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat het mogelijk is de economie op een groene manier te laten groeien en tegelijkertijd de milieuschade terug te dringen.' In deze podcast hebben Jesse en ik het over de analyses, feiten, dromen en idealen die de ontgroeiers naar voren brengen. Is 'degrowth' de oplossing voor bijna alles? Is het mogelijk, en zo ja, is het wenselijk? Lees

Luisteraars! Vanwege gierende hoestbuien van Jesse kon de vorige Rudi & Freddie Show niet doorgaan. Daarmee is er vier weken aan content gehamsterd, die we nu in één podcast over je gaan uitstorten. Te beginnen met ons bezoek aan de EA Global Rotterdam-conferentie. EA staat voor effectief altruïsme, een club mensen die bezig is met nadenken over hoe je zoveel mogelijk goed kunt doen voor de wereld. Kun je cynisch over doen, maar het was eigenlijk hartstikke mooi! Veel mensen ontmoet die oprecht goede ideeën hebben over goed doen. Daar hebben we het over. Helaas moeten we het dan ook hebben over het feit dat dit waarschijnlijk onze laatste all-inclusive uitnodiging voor een EA-conferentie was. Eén van de grote geldschieters van EA was namelijk Sam Bankman-Fried, tot een paar maanden geleden een miljardair met een cryptobeurs, maar naar nu blijkt: een loeiende fraudeur (oh ironie). Verder: de kwestie Arib. Vorige week vertrok bijna de hele ambtelijke top van de Tweede Kamer nadat zij zich in de kou gezet

Luisteraars! Deze keer is Tobias Leenaert te gast in onze podcast. Hij is de man die je misschien wel de meest effectieve dierenrechtenactivist van de Lage Landen zou kunnen noemen. Tobias is een van de oprichters van ProVeg, een hele hippe club die de transitie naar een meer plantaardig dieet probeert te versnellen. De aanleiding van dit interview? Onlangs is Tobias boek' Naar een vegan wereld. Een pragmatische aanpak gepubliceerd. Misschien denk je bij een veganist aan een ietwat bleek en drammerig type, maar Tobias is een frisse en bedachtzame Belg die heel goed nadenkt over hoe hij anderen zo goed mogelijk kan overtuigen. Want gelijk hebben is leuk, maar gelijk krijgen is nog veel leuker. Maar liefst 60 procent van de Nederlanders is al voor een verbod op de intensieve veehouderij, maar hoe gaan we van A naar B? We hebben het over de vraag waarom Tobias meer dan twintig jaar geleden al veganist werd, en hoe moeilijk dat toen nog was. We hebben het over waarom de dierenrechtenbeweging zo lang zo weinig

Luisteraars! Hoe verander je de wereld? Als het gaat over een ethisch leven, dan gaat het vaak over wat we allemaal niet meer mogen: niet vliegen, geen vlees eten, misschien zelfs geen kinderen krijgen. Maar als je dan alles goed doet, heb je in het beste geval je persoonlijke impact tot nul gereduceerd – alsof je net zo goed niet had bestaan. Er is een nieuwe beweging van mensen die zichzelf, een tikje pompeus, 'effectieve altruïsten' noemen en die de lat hoger leggen. Zij benadrukken dat mensen uit rijke landen, zoals Nederland, beter kunnen focussen op hoe ze hun twee meest schaarse goederen besteden. In de eerste plaats: je geld. De modale Nederlander behoort al tot de rijkste 3,5 procent van de wereldbevolking, maar gemiddeld geven Nederlanders slechts 0,4 procent van hun inkomen aan goede doelen (waarbij ze doorgaans geen aandacht besteden aan de vraag welke doelen het effectiefst zijn). En in de tweede plaats: je tijd. Een fulltime carrière bestaat uit 80.000 uur (2.000 werkweken) en hoe we die ti

Ha luisteraars! We hebben hem eindelijk achter de microfoon gekregen: Diederik Samsom. We kennen hem als voormalig partijleider van de PvdA, maar dat was een baantje van niks vergeleken met zijn huidige functie. Samsom is nu de stafchef voor Frans Timmermans, eigenlijk de topambtenaar die leiding geeft aan de Europese Green Deal – het enorme pakket maatregelen waarmee de EU in 2050 klimaatneutraal wil zijn. Ga er even voor zitten, want het werd een gesprek van bijna twee uur. We hebben het over Ecodesign: de geweldig gave richtlijn die onze stofzuigers, warmtepompen en lampjes zuiniger maakt. We hebben het over de Groningse gasbel: moet dit taboe geslecht worden? We hebben het over het prijsplafond voor elektriciteit (ik –Jesse – denk: dit wordt een shitshow, Diederik denkt: valt wel mee). We hebben het over niet-gehaalde ambities die worden bestreden met nog hogere ambities. We hebben het over de waterstofambities van de Europese Commissie: kostbare energieverspilling of bittere noodzaak? We hebben het ov

Luisteraars, een nieuw seizoen, een nieuw geluid, en een podcast waarin Jesse een uurtje informatiedicht oreert over de huidige energiecrisis. Poetin was de gastoevoer aan Europa al lekker aan het titreren, nu heeft hij de belangrijkste pijpleiding helemaal dichtgedraaid. Gas is dik twintig keer duurder dan het ooit was, stroom ongeveer tien keer duurder. En als we de markt mogen geloven – en bij De Rudi & Freddie Show zeggen wij: geloof altijd de markt – zullen de prijzen nog een paar jaar hoog blijven. Wat zijn de implicaties van het dichtdraaien van de Russische gaskraan? Waar halen we nu ons gas vandaan? Waarom is dat gas zo vreselijk duur? En: waarom weet Europa nog nauwelijks haar gasconsumptie te reduceren? Hoe werkt de stroommarkt? Waarom is de prijs van stroom zo sterk afhankelijk van de gasprijs? En zijn er oplossingen voor deze energie-shitshow? Leesvoer bij deze aflevering - Het was een heerlijk meanderend gesprek, dus we noemden slechts een tussendoortje: Hoe overleef je een autocratie? van

Luisteraars! Tot voor kort was mijn gast Vinzenz Ziesemer een keurige ambtenaar bij de afdeling Algemene Financiële Economische Politiek (AFEP). Deze frisse economenclub van het Ministerie van Financiën bemoeit zich tegen ongeveer elk beleidsonderwerp aan: van coronasteun tot woningbouwsubsidies, van pensioenen tot vermogensbelastingen. Als onderdeel van de Haagse beleidsmachine zag Vinzenz ook wat er mis ging. Teveel verkokerde ministeries, die bij elk beleidsonderwerp de loopgraven induiken om hun vooringenomen posities te bevechten. Teveel brandjes blussen, waardoor te weinig tijd overblijft om goed na te denken over de langlopende thema's. En te weinig mogelijkheden om het gesprek over beleid breder te voeren dan binnen de muren van het ministerie. Daarom heeft Vinzenz begin dit jaar afscheid genomen van de ambtenarij om een economische denktank te beginnen: het Instituut voor Publieke Economie. We hebben het over het waarom van zijn denktank. Over hoe de ambtenarij werkt. Over begrotingsbeleid in Ne

Luisteraars! Ik (Jesse) was op vakantie, Rutger is op vakantie, dus eigenlijk hadden we een zomerstop ingelast. Maar die is bij deze weer uitgelast, want ik ga solo nog wat interviews doen. Verwacht van mij gesprekken met gasten die sowieso een introductie behoeven. Bijvoorbeeld mijn gast in deze aflevering: Wouter Leenders, bezig met promoveren aan de Universiteit van Californië en connaisseur van de Nederlandse belastingpolitiek. Leenders is eigenlijk de lokale franchisenemer van Thomas Piketty: wat Piketty deed voor Frankrijk en de VS – ongelijkheid in kaart brengen –, dat doet hij voor Nederland. Zo schreef Leenders samen met een aantal co-auteurs dit jaar een belangwekkend onderzoek over ongelijkheid en herverdeling: wie betaalt er belasting en wie ontvangt de overheidsuitgaven? Spoiler: de rijkste Nederlanders betalen het laagste tarief. Ook deed hij onderzoek naar belastingontduiking. Hij kreeg geanonimiseerde gegevens van de Belastingdienst over spijtoptanten die hun zwarte vermogen op bijvoorbeeld

Laat de volgende cijfers even tot je doordringen: Op dit moment werkt ongeveer een op de zes werkenden in de zorg. Als onze zorgbehoefte zich blijft ontwikkelen zoals verwacht, zal dat in 2060 een op de drie moeten zijn. Ondertussen zal het aantal beschikbare mantelzorgers per 85-plusser afnemen van ongeveer vijftien in 2015 naar nog maar zes in 2040, volgens de Sociaal-Economische Raad. Waarom staat dit niet iedere dag op de voorpagina van alle kranten? Begin deze maand was er een landelijke protest van de huisartsen, dat helaas maar weinig aandacht kreeg. Het NOS Journaal had meer zendtijd ingeruimd voor het Australische verbod op huiskatten buitenshuis, en minister Ernst Kuipers wilde niet eens de moeite nemen om de demonstranten even te woord te staan. Maar als de huisartsen van Nederland demonstreren is er écht iets aan de hand. Dat doen ze namelijk vrijwel nooit. Vorig jaar verlieten 138 jonge huisartsen het vak vanwege de oplopende werkdruk. Dat was het hoogste aantal in een decennium. Corresponden

Luisteraars! De Republikeinse gremlin Newt Gingrich beweerde ooit veel geleerd te hebben van onze gast, en dan met name van zijn boek Chimpanzee Politics. In 1994 werd Gingrich het Amerikaanse alfa-aapje, toen hij de Republikeinen een glorieuze verkiezingsoverwinning bezorgde. We nemen het onze gast maar niet al te kwalijk. We spreken met primatoloog Frans de Waal. Hij heeft een kersvers boek over apen getiteld Anders: Gender door de ogen van een primatoloog. Inmiddels is het populair te geloven dat sociale vorming bijna geen grenzen kent. Vrijwel alle genderverschillen zouden verklaard worden door cultuur. Meisjes spelen met poppen, want zo hebben ze dat geleerd. Maar, zo vertelt de Waal, wie naar apen kijkt, kan moeilijk anders concluderen dan dat gender een duidelijk biologische basis heeft. Bij apen vertonen meisjes al vroeg meer zorgzaam gedrag en interesse in baby's, terwijl jongens hun jonge jaren ravottend en worstelend doorbrengen. Een podcast dus, over gender bij apen. Is mannelijk machogedrag

Luisteraars! ‘This is a cold and dead place.' Dat was de conclusie van een Britse abolitionist – iemand die streed tegen de slavernij – toen hij in 1841 een bezoek bracht aan Nederland. Er bleek geen animo te zijn voor een nationale vereniging tegen de slavernij. De gereformeerden wilden niet samenwerken met de liberalen, omdat die laatsten hun vergadering niet openden met gebed. De voorzitter van de gereformeerde vereniging van abolitionisten merkte op ‘dat de handhaving van het christelijk beginsel (…) van meer belang is, dan de aanwinst van nieuwe leden.' De Nederlandse anti-slavernijbeweging heeft nooit veel voorgesteld De pijnlijke waarheid is dat de Nederlandse anti-slavernijbeweging nooit veel heeft voorgesteld. In 1842 kwamen de abolitionisten met drie afzonderlijke petities. Eén petitie van de gereformeerden, één petitie van de liberalen en één petitie van een groep Rotterdamse vrouwen. Die laatste was de grootste, maar kreeg alsnog maar 128 handtekeningen. Ter vergelijking: in 1853 werd een peti

Luisteraars! Onderzoekspopulisme: het is een stijl van politiek die aan populariteit aan het winnen is. Je vuurt een hagelschot aan vragen af, waarbij je appjes, sms'jes, notulen, nota's, conceptverslagen, en meer uitvraagt. Je wilt antwoord op de kleinste details. Als die informatie dan niet komt, of er vragen openblijven, dan claim je obstructie: 'Het kabinet wil de Kamer niet informeren, nu is het echt on-mo-ge-lijk om nog de controlerende taken uit te voeren!' De onderzoekspopulist verhult zijn verdenkingen als vragen. De suggestie is dat er kwalijke zaken worden achtergehouden. De kunst is om zoveel mogelijk vragen open te houden, zodat ze een canvas vormen waarop iedereen zijn wantrouwen kan projecteren: Kamerlid vraagt, regering houdt achter – schande! Afgelopen week zagen we in de Tweede Kamer een paar mooie voorbeelden van het onderzoekspopulisme. Het debat over #smsgate bijvoorbeeld, waarin Caroline van der Plas (BBB) op een goed moment zelfs de telefoonrekening van Rutte wilde uitvragen. Het ver