Aç?k Bilim Podcast

Bundan çok uzun yıllar önce Theseus'un gemisi, Girit'e çıktığı seferden muzaffer dönmüş, zaferin bir anıtı olarak Atina'ya demirlemişti. Elbette zaman kimsenin dostu değildir... Her geçen yıl bu geminin bazı parçaları çürümeye başladı. Anıt olduğu için bakımsız bırakmadılar: Bu çürüyen parçalar yenisiyle mutlaka değiştirildi. Ancak gün geldi, Theseus'un gemisinin değiştirilmedik hiçbir parçası kalmadı. Soru şu: Artık Atina'da hatıra olarak duran gemi, zaferi kazanıp da gelen o efsane gemi midir? Yoksa karşımızda tamamen farklı, yeni bir gemi mi vardır? Kimine göre gemi artık o eski gemi değildir. Mesela aynı ırmakta iki kere yıkanılmayacağını düşünen Heraklitos'a göre, gemi daha ertesi gün aynı gemi olmaktan çıkar ve artık yeni bir gemi olur... Kimine göreyse insanlar onu Theseus'un gemisi olarak gördüğü sürece, tanım değişmeyecektir. Soruyu çetrefilli hale getirmek de mümkün. Mesela Theseus'un gemisinden sökülen eski parçalarla hemen yanıbaşında yeni bir gemi inşa edilseydi... Hangisi "daha çok" Theseus'

2017 Ekonomi Nobeli'nin ilan edildiği gün yayıncılarımızdan Tevfik Uyar'ın Periscope hesabından yaptığı canlı yayını Podcast abonelerimize de ulaştıralım diye kanalımıza koyduk. Nobel Ekonomi ödülü neden Richard Thaler'e verildi? Kendisinin literatüre katkıları neler? Dürtme teorisi nedir? Nerelerde kullanılmıştır? İyi seyiler.   Youtube'dan izlemek isterseniz: https://www.youtube.com/watch?v=N1eWw4jVqwg  

NöroBlog Podcast'in 10. Bölümünde sinirbilim ve sinemayı, bir başka deyişle nörosinemayı konuştuk. Sinirbilim teknikleri sayesinde tüm insanları etkileyebilen filmler yapmak mümkün mü? Propaganda filmleri ve nöromarketing bu işin neresinde? Nörosinema nasıl gelişti? Kuleshov etkisi nedir? Gelecekte nörosinema nereye doğru gider, etik ihlaller nerede başlar? Karşınızda tüm bunları konuştuğumuz NöroBlog Podcast bölümümüz. İyi izlemeler, iyi dinlemeler...    

Sentetik ama faydalı program Muhabbet Teorisi'nde bu hafta dolu dolu geçti... Köpekler insan duygularını gerçekten anlıyor mu? Duyguların türler arası aktarımı. Tarım sanılandan on binlerce yıl önce başlamış olabilir mi? Muhafazakârlıktan liberalizme... Açık Bilim hareketi ve bilim yayıncılarının haksız kazançları "Pek faideli" otların ortaya çıkan zararları... David Cox'un "Bilincin Bilimi" konferansı davetine yanıtı.  

Her geçen gün daha gerçekçi olan bilgisayar oyunlarına bakınca, insan merak ediyor: Acaba bir gün oyunlarda tüm bilincimizle sanal bir karakter olarak yer alabilir miyiz... Peki... Ya zaten böyle bir oyunun içindeysek? Çağımızın önemli girişimcilerinden Elon Musk'ın simülasyonda yaşıyor olabileceğimizi söylemesiyle milyonların gündemine oturan bu şüphe yeni değil. Bugünlerde popüler olan "dijital simülasyon" fikri... Oysa tarihte, başka akıllı canlıların tiyatrosunda yaşadığımızı öne sürmüş olan pek çok hipotez var. Mesela dinler. Aslına bakarsanız cennet cehennem fikrine dayanan bütün dinler, insanların geçici bir simülasyonda olduklarını varsayar. Bu dinlere göre esas sonsuz yaşam, bu fani simülasyonu terk ettikten sonra başlayacak. Başka bir deyişle: Bu dinlerin mensuplarına göre Tanrı'nın simülasyonundayız. Bir de hayvanat bahçesi hipotezi var. Uzayı keşfimizin hızlandığı 20. yüzyıl başlarında öne sürülen bu hipoteze göre; Dünyamız başka bir gelişmiş medeniyetin laboratuvarı olabilir... Peki günümüz

Gezegen öncesi diskte oluştuğu ilk dakikalardan bu yana halkaları olan Podcast yayını Muhabbet Teorisi'nde bu hafta önce yakınlarda gerçekleşen bilimsel gelişmelere değindik. Sonrasında da programımızın konusu olarak "Bağdat Pili" mevzuunu ele aldık. Muhabbet Teorisi'nde bundan sonra tüm programı tek bir konuya ayırmamayı, öncesinde 15-20 dakika kadar çıkan haftanın haberlerini ele almak istiyoruz. Bu program da yeni formata geçiş basamağı niteliği taşıyor. Bu arada artık Patreon'dayız ve kısa sürede ilk hedefimize ulaştık. 1 Kasım'dan sonra sizlere yeni sunucumuzdan sesleneceğiz. İyi haftalar!  

Dün tarihlerden 13 Ekim 2017 idi ve günlerden de cumaydı... Türkiye için değil ama, batı ülkelerindeki bazı kesimler için bunun bir önemi var. Bu ülkelerde ayın 13'ünün cumaya denk gelmesi "uğursuzluk" sebebi olarak sayılır. 13. cuma olarak adlandırılan bu günlerde bazı insanların "talihsizlik" korkusu o kadar yoğundur ki, literatüre yunanca adıyla paraskevidekatriaphobia, yani 13. cuma korkusu olarak geçmiştir. Aslında bu korkunun esas bileşeni 13 sayısıdır. Yani 13 korkusu (ki o da triskaidekaphobia olarak anılır). Tahminlere göre on üç sayısını uğursuz saymanın kökeni hristiyanlığa dayanır ve sebebi İsa'nın son akşam yemeğinde kendisine 12 kişinin eşlik etmesidir. Ortaçağ'da ortaya çıktığı düşünülen bu korkunun "on üç kişi bir araya gelirse başlarına bir şey gelir" gibi batıl bir inançla başladığı düşünülüyor. Cuma gününün uğursuz olarak addedilmesinin nedeniyse, İsa'nın bir cuma günü çarmıha gerilmesidir. Ancak bu iki farklı uğursuzluğu kombine edip 13. cumadan korkmanın örneklerine 19. yüzyıla dek r

NöroBlog Podcast'in 2. sezonu çok eğlenceli bir bölümle başlıyor! Önceki bölümlerin aksine bu kez insanları ya da robotları değil böcekleri konuşuyoruz. Konuğumuz doktora çalışmalarını Singapur'da sürdüren Bilgenur Baloğlu. Böcekler bizim için neden önemli? Pek de gelişmiş bir sınır sistemine sahip olmadığını düşündüğümüz canlılar nasıl böyle karmaşık toplumsal yapılar kurabiliyor? Böcek-burgerin tadı nasıl, yenir mi? Peki tüm bunların sinirbilimle ilgisi ne? Bu soruların yanıtları podcastimizin içinde. Keyifli dinlemeler...

DOME sponsorluğunda gerçekleşen canlı sahne yayınımızda bu hafta, Nobel Fizik ve Nobel Kimya Ödülleri'nin kimlere, neden verildiğini konuştuk. Kimya ödülünü anlatması için Evren Akal'ı konuk ettik ve Eşofmanlı Kaan Hocamız'ın anlatımı konuya ayrı bir renk kattı :) Nobel Fizik Ödülü ve Kütleçekim Dalgaları Çalışma yeni mi? Geçmişi var mı? Nerelere kadar uzanıyor? Nobel Kimya Ödülü hangi görüntüleme yöntemine verildi? Bu görüntüleme tekniğinin ne faydası var? Nelere yarayacak. İyi seyirler.  

Bu hafta sizlere sualtı dünyası ve insan dahil bundan beslenen tüm canlılar için bir tehdit olduğu anlaşılan mikroplastiklerden bahsedeceğim. Adından da anlaşılacağı üzere, mikroplastikler küçük boyuttaki plastik parçalarına deniyor. Sınıflandırma üzerine mutabakata varılmamış olsa da şimdilik 'mikro' denmesi için koşul, boyutlarının 5 mm çapından küçük olması. Tehdit yaratma nedenleriyse, içtiğimiz sudan yediğimiz balıklara kadar hemen her şeyde giderek miktarlarının artması ve bunları tüketen canlıların beden ve dokularına nüfuz edebilmesi. Hani doğaya atılan bir pet şişenin çok uzun bir zamanda bozunduğunu söyleriz ya? İşte bu bozunma sırasında giderek küçük parçalara ayrılan plastikler zamanla doğaya karışıyor. Doğadaki serbest mikroplastikler özellikle otomobil lastiklerinden, tekstil ürünlerinden ve gündelik çöplerden kaynaklanıyor. Maalesef her gün sekiz milyon ton plastik deniz ve okyanuslara atılıyor ve bu böyle devam ederse, 2050 yılında okyanuslardaki plastik kütlesi, balık kütlesini geçecek. Ü

Günceli kanadından yakalayan podcast yayını Muhabbet Teorisi, Nobel Tıp Ödülü açıklanır açıklanmaz ailemizin sinekçisi Dr. Çağrı Yalgın'ı yayına dahil edip, "nedir bu yılın tıp nobelinin mahiyeti" diye sordu. Çağrı da güzel güzel anlattı fakaaaat... Yayınımız 2 defa kesintiye uğradı. Podcast'te bu nedenle bazı atlamalar var. Tüm dinleyenlerimiz affetsin. Bu bölümde: Seymour Benzer ve "sineklerin kullanılma nedenleri" Biyolojik saat ve bunu yöneten genler Melatoninin işlevi... Ve daha bi'sürü şey!  

Dudaklarımızı bir kişi ya da nesneye dokundurmak, belki de sesli olarak biraz da "vakumlamak" olarak tarif edebileceğimiz "öpücük" türlü türlü kültürde, sayısız anlama sahip bir insan eylemi. Akıllara ilk olarak aşk ve tutku gelse de, samimiyet, saygı, boyun eğme gibi daha pek çok anlamı bulunuyor. Önce öpücüğün bu yanlarından bahsedeyim: Bizim kültürümüzde öpmek neredeyse her gün yaptığımız bir şey... Hemen hepimiz arkadaşlarımızla karşılaştığımızda, doğrudan öpmesek de, yanakları birbirine değdirip şöyle bir havayı öperiz. Bu selamlaşma karşılaşan iki insanın aralarında samimiyet olup olmadığını hemen anlamamıza yardımcı olur. Çoğumuz bayramlarda ya da kavuşmalarda aile büyüklerimizin ellerini öper alnımıza koyarız. Çok saygı duyduğumuz büyüklerin de... Bu davranışlar geleneklerden kaynaklanmakla birlikte temelde saygıya dayalı bir ast-üst ilişkisi gösterir. Sıradan insanlar için bu hiyerarşi yaşa göre belirlenirken, Türk ya da İtalyan mafyalarında ya da otokrasilerde yaşın değil, iktidarın göstergesidir

2011 yılından bu yana podcast listelerini alt üst eden Muhabbet Teorisi'nde bu haftaki konuğumuz İngilizce öğretmeni ve dil öğretme stratejileri üzerine lisansüstü çalışmalar yapan Meral Kara Öztürk idi. Yeni dönemin ilk ev yayını olan bu bölümde memlekette yıllardır İngilizce öğretilmesine rağmen "This is a pencil"dan öteye geçilememesinin nedenlerini konuştuk; piyasadaki İngilizce kurslarının etkinliği üzerine Öztürk'ün görüşlerini aldık. Önümüzdeki programlarda konuşmak üzere ufak ufak tohumlar ektik. Canlı yayınlar için Muhabbet Teorisi Youtube kanalınıı takip etmeyi unutmayın: https://www.youtube.com/channel/UCZn344Qvbg02ztxIdWLoARw

16 Şubat 1937 tarihinde, Wallace Hume Carothers adlı bir kimyager, çalıştığı Dupont şirketi adına “naylon” adı verilen yeni bir malzemenin patent sahibi oldu. Buluşunun ticari değeriyle ilgili bazı hayaller kurmuş olsa gerek; ama nasıl bir kültürel etki yaratacağına dair muhtemelen hiçbir fikri yoktu. Carothers, “Polimer 6-6” adını verdiği ilk naylonu üretmeyi, Dupont'ta işe başlamasından beş yıl sonra, 1935’te başardı. Malzeme hem esnekliği hem de sağlamlığı bakımından arzu edilen tüm kriterleri karşılıyordu. “Naylon” ismi tamamen keyfi bir isimdi. Sonundaki “-on” eki iplik üretmekte kullanılan diğer malzemelere, pamuğa (yani “Cotton”a) ve bitkisel ipeğe (yani rayona) benzesin diye eklenmişti. Baştaki N, Y ve L harflerinin New York ve Londra'yı temsil ettiğine dair bazı söylentiler olsa da, ismin tam anlamıyla nereden geldiğini bilmiyoruz. Bildiğimiz şey, naylona o dönemde çok fazla ümit bağlandığı. Zira Japonya’dan yapılan ipek ithalatını düşürmesi bekleniyordu ve bu nedenle ABD hükümeti de naylon hakkın

Tatil sona erdi, Muhabbet Teorisi Kamara sponsorluğundaki bu canlı yayınıyla yeni sezona resmen başlamış oldu. Yine eskisi gibi haftalık olarak sizlerin konuğu olacağız. 5.Sezona pozitivizmi konuşarak başladık: Nedir bu pozitivizm? "Sevmeyenler" neden sevmiyor? Postmodernizm nerede duracağını iyi biliyor mu? Buyrun efem... Görüntülü izlemek içinse şuradan >> Muhabbet Teorisi 35.Bölüm

Kamara sponsorluğunda gerçekleşen Muhabbet Teorisi canlı yayınına bu ay Tevfik Uyar ve Kaan Öztürk 'ün konuğu olarak"Yalansavar" kurucusu Dr. Işıl Arıcan katıldı. Bu bölümde aşağıdakileri konuştuk : Yalansavar nasıl kuruldu ? Sağlık bilişimi Sağlıkta kalite yönetimi Görüntülü izlemek içinse şuradan >> Muhabbet Teorisi 34.Bölüm

Sınırlı Sorumlu Podcast "Muhabbet Teorisi" bir süredir yaz tatilinde olsa da, sahne etkinliklerine devam ediyor. Ve işte bir başka DOME gününde "sorumluluk" konusuyla ve Prof. Dr. İlker Birbil'in konukluğuyla karşınızdayız. Görüntülü izlemek içinse şuradan >> Muhabbet Teorisi 33. Bölüm

Elmayı havaya bıraktığımızda her defasında yere düştüğünü biliriz. Çünkü temel fizik kuralları bunu emreder. Son zamanlarda yapılan bazı çalışmalar söz konusu bilim psikoloji olduğunda bu durumun bu kadar net olmadığını açıkça ortaya çıkardı. NöroBlog Podcast 8. Bölüm konumuz "Tekrarlanabilirlik Krizi" oldu, konuyu doktora sonrası çalısmalarını Brüksel Özgür Üniversitesi'nde sürdüren Dr. Ceylan Özdem ile konuştuk. Keyifli dinlemeler...

NöroBlog Podcast 7. Bölüm yayınında 'Zihin Okuma' üzerine konuştuk. Bugünkü teknolojimiz ve sinirbilim bilgimizle zihin okumak mümkün mü? İnsanların zihinlerinden geçenleri okuyarak banka şifrelerini bulmak ve zengin olmak mümkün mü? Zihin okumak için hangi teknolojiler, nasıl kullanılıyor? Zihin okumanın tıpta kullanımı nedir? Gelecekte neler bekleyebiliriz? Keyifli dinlemeler...

Çocukluğumdan beri suç ve dedektif romanları, öyküleri en sevdiğim edebiyat tarzı olmuştur. Beklenmedik bir cinayet, cinayetin etrafında gelişen esrarlı olaylar, olası katiller, okura “Yok artık” dedirten çözümler ve en önemlisi bu çözümleri bulan dedektifler sayısız gece boyunca beni uykumdan etmiştir. Hercule Poirot, C. Auguste Dupin, Miss Marple, Baskerville’li William gibi nice dedektif zihinsel yetenekleri ile hala büyülemeye devam ediyorlar benim gibi bu tarza meraklı okuyucuları. Ancak onlarca kurgusal dedektif karakteri içerisinde sadece bir tanesi kriminolojinin öncülerinden biri olarak onurlandırılıyor kimilerince: ağzında piposu, garip alışkanlıkları, bohem yaşam tarzı ve  sıra dışı mantıksal becerileri ile Sherlock Holmes. Yazar: Bahadır Ürkmez, Seslendiren: Jülide Kayaş [powepress] Yazının devamı: http://www.acikbilim.com/2013/11/dosyalar/bilimsel-yontemi-bir-dedektifin-oykulerinde-bulmak.html