De Dag

Het verkiezingsdebattenseizoen is geopend en voor politici staat er tijdens die debatten veel op het spel. Ze doen er graag aan mee, want niets is in campagnetijd belangrijker dan zichtbaarheid. Tegelijkertijd weten ze ook dat ze risico lopen op uitglijders die een grote impact kunnen hebben op het verkiezingsresultaat. Chef van de politieke redactie van de NOS Dominique van der Heijde is al ruim twintig jaar nauw betrokken bij het organiseren van verkiezingsdebatten op radio, tv en online. Hoe hou je het spannend, zonder de 'inhoud' uit het oog te verliezen en iedereen aan het woord te laten? Leent deze tijd, met een recordaantal politieke partijen, zich nog wel voor het concept van een groepsdebat? Dominique van der Heijde geeft in deze podcast een blik achter de schermen en vertelt dat zowel politici als politieke redacties worstelen met de beste vorm, maar dat ze ook allemaal de waarde inzien van debatten waarbij politici worden uitgedaagd om zich onder druk staande houden. Reageren? Mail dedag@radio1.

In Amerikaanse tv-shows, in de kranten, op de radio: overal klinkt de vraag "Who is Mike Johnson?". De nieuwe voorzitter van het Huis van Afgevaardigden werd deze week gekozen, maar is relatief onbekend. In zijn eerste tv-interview met Fox News moest Johnson zelf ook toegeven dat weinig mensen hem zullen kennen. Een republikeinse collega zei hem zelfs te moeten googelen.  Amerikakenner Kenneth Manusama vertelt in podcast de Dag wie Mike Johnson is en stelt hem voor. Johnson komt op een van de machtigste stoelen van de VS te zitten en volgens Manusama zorgt zijn komst voor een ruk naar rechts. Maar kan de onervaren Mike Johnson op tegen de democratische president Joe Biden, die al bijna z'n hele leven in Washington werkt? En wat betekent de nieuwe voorzitter voor dat steunpakket voor de oorlogen in Oekraïne en Israël? Reageren? Mail dedag@radio1.nl Presentatie: Marco Geijtenbeek Redactie: Botte Jellema

19.000 mensen zijn inmiddels gevlucht uit het zuiden van Libanon, vanwege de dreiging aan de grens met Israël. Hezbollah en Israël vuren beide raketten af, naar beide kanten van die grens. Libanezen vluchten, omdat ze een mogelijke oorlog daar niet mee willen maken. Correspondent Daisy Mohr reisde naar het gebied en sprak de mensen daar over de dreiging die wordt gevoeld aan de grens. De Nederlandse Monique runt een olijfboomgaard en blijft waar ze is, ondanks de knallen en drones. Anderen reizen naar het noorden voor meer veiligheid en wonen nu in een school. En ondertussen sluimert die vraag of het tot een oorlog komt tussen Hezbollah en Israël. Reageren? Mail dedag@radio1.nl Presentatie: Marco Geijtenbeek Redactie: Karin Backx

Demissionair premier Rutte was maandag in Israël en vorige week was hij nog in Oekraïne. Rutte moet z'n aandacht verdelen over twee oorlogen. Beide oorlogen waarbij bondgenoten op steun van hun partners rekenen. Op steun van Nederland dus en van Europa. Wat betekent de oorlog in Israël voor de oorlog in Oekraïne? Redacteur Chiem Balduk vertelt hoe de strijd van Oekraïne tegen Rusland in kleine stapjes gaat. Er wordt wat winst geboekt. Maar gaat dat snel genoeg? Met de winter en misschien afnemende westerse steun in 't verschiet. Slavist en journalist Hella Rottenberg belicht de Russische kant: wat zijn de banden tussen Rusland en Israël? En hoe gaat Rusland met deze nieuwe oorlog om? Volgens Hella wachten ze in het Kremlin rustig af wat het Westen gaat doen. Reageren? Mail dedag@radio1.nl Presentatie: Marco Geijtenbeek Redactie: Botte Jellema Montage: Rosanne Sies

Lange tijd werd het gezien als dé oplossing voor het conflict tussen Israël en de Palestijnen: een tweestatenoplossing, waarbij er naast de Israël een zelfstandige en levensvatbare Palestijnse staat moest komen te bestaan. De vredesakkoorden van Oslo van dertig jaar geleden moesten daartoe leiden. Maar het liep anders. Israël maakte -onder meer met de nederzettingenpolitiek- een Palestijnse staat onmogelijk. En na de gruwelijke aanval van Hamas op 7 oktober lijkt een vreedzame oplossing van het conflict verder weg dan ooit. Toch is een tweestatenoplossing de enige denkbare uitweg, zegt Midden Oosten-kenner Erwin van Veen van Instituut Clingendael in de podcast. Maar dan moet er heel veel gebeuren.  Reageren? Mail dedag@radio1.nl Presentatie: Mattijs van de Wiel Redactie: Karin Backx 

Afgelopen nacht hebben Israëlische militairen een beperkte inval uitgevoerd in de Gazastrook, op zoek naar gegijzelde landgenoten. Die worden hoogstwaarschijnlijk onder meer vastgehouden in de tunnels van Hamas. Hamas heeft een enorm netwerk aan tunnels onder de Gazastrook. Dat is ooit begonnen om goederen het gebied in de smokkelen. Nu is het de belangrijkste troef van Hamas. Israël bereidt zich voor op een oorlog in en om die tunnels, en dat is een heel lastige strijd, zegt hoogleraar irreguliere oorlogvoering en speciale operaties Martijn Kitzen. Hij vertelt hoe tunnels al eeuwenlang worden ingezet als instrument in de oorlog. En waarom ze een reden zijn dat er nu veel burgerslachtoffers vallen in de Gazastrook. Reageren? Mail dedag@radio1.nl Presentatie: Mattijs van de Wiel Redactie: Rosanne Sies 

Verslag doen van de situatie in Gaza is moeilijk. De grenzen van de Gazastrook zijn dicht, dus nieuwe journalisten komen er niet in. De journalisten die er al waren, moeten de verhalen brengen. Maar zij hebben te maken met raketinslagen, ze moeten zoeken naar stopcontacten, zoeken naar internet. En ook zoeken naar eten en veiligheid. De journalisten ter plekke moeten veel moeite doen om te kunnen vertellen wat de mensen in Gaza meemaken. Miral de Bruijne is correspondent in Spanje en Portugal voor de NOS maar kwam terug naar Nederland om verhalen over de oorlog te maken. Ze heeft contacten in Israël en de Palestijnse gebieden. In podcast de Dag laat ze horen hoe de lokale journalist Ameera haar op de hoogte houdt van haar leven als journalist in Gaza met ingesproken berichten. Reageren? Mail dedag@radio1.nl Presentatie: Marco Geijtenbeek Redactie: Lieke Loman

Het Iraanse regime dreigt keer op keer met dreigende taal richting Israël. Als het land doorgaat met luchtaanvallen zouden verzetsgroepen niet tegengehouden kunnen worden, volgens geestelijk leider Khamenei. En de oorlog zal bij het doorgaan van die aanvallen uitbreiden in de regio, waarschuwt de buitenlandminister van Iran. De zorgen over een tweede front in Israël zijn na bijna twee weken oorlog niet weg. In het noorden aan de grens met Libanon is de angst dat Iran Hezbollah helpt met een interventie. Wat is de rol van Iran in deze oorlog? Politiek commentator en Iran-deskundige Damon Golriz schetst in podcast de Dag aan de hand van de historie hoe de haat van het Iraanse regime tegen Israël is gegroeid tot wat het nu is. Israël is de aartsvijand van Iran. En de oorlog tussen Israël en Hamas komt het regime goed uit. Reageren? Mail dedag@radio1.nl Presentatie: Marco Geijtenbeek Redactie: Karin Backx

Toen Hamas op 7 oktober Israël aanviel was de 16-jarige Mohammed uit Doorn toevallig in Gaza om zijn oma te bezoeken. Inmiddels zit hij al anderhalve week vast in de hel - iedereen heeft de beelden uit Gaza gezien. Mohammed is niet het enige kind in Gaza: ongeveer de helft van de 2 miljoen mensen die er wonen is jonger dan 18.  Presentator en eindredacteur van het Jeugdjournaal Joris Marseille ziet de verhalen en beelden van kinderen iedere dag voorbij komen. Hij laat in deze podcast de verhalen horen van Mohammed, met wie de redactie in nauw contact staat, van Omran, een andere jongen in Gaza, van Sarah in Israël en Tehila in Nederland. Allen kinderen in verschillende situaties, maar met een gemeenschappelijke deler: angst.  Reageren? Mail dedag@radio1.nl Presentatie: Elisabeth Steinz Redactie: Anouk Kantelberg 

De Amerikaanse president Biden en de Israëlische premier Netanyahu kennen elkaar al veertig jaar, sinds de jaren tachtig, en even zolang noemen ze elkaar 'vrienden'. Maar die vriendschap wordt op de proef gesteld - met name voor Biden, die zich al langer stoort aan de radicalere koers van Netanyahu en die niet geassocieerd wil worden met de humanitaire ramp die zich in Gaza afspeelt. Bovendien, zegt historicus James Kennedy in deze podcast, in de Democratische Partij neemt het aantal Amerikanen dat kritisch is op Israël en zich om Palestijnen bekommert toe. Vraag is trouwens ook of Netanyahu überhaupt nog luistert naar zijn oude vriend.  James Kennedy loopt in de podcast de innige maar ook gecompliceerde geschiedenis van Amerika en Israël langs, en in het bijzonder de geschiedenis van president Biden: die hij vanuit zijn persoonlijke en decennialange betrokkenheid 'de meest pro-Israëlische president ooit' noemt. Maar zoals tijden veranderen, doen vriendschappen én machtsverhoudingen dat ook.  Reageren? Mail

Sander van Hoorn presenteert op zaterdagochtend 7 oktober het NOS Radio 1 Journaal als duidelijk wordt dat Hamas-terroristen Israël zijn binnengedrongen. In de uren die volgen realiseert hij zich als oud-correspondent die jarenlang in Israël woonde, dat er iets uitzonderlijks aan de hand is en dat hij zo snel mogelijk die kant op moet om verslag te doen. Inmiddels reist hij er al een week rond en schetst hij met zijn reportages een portret van een land dat fundamenteel is veranderd, maar - zegt hij in deze podcast - tegelijkertijd juist ook helemaal vast blijft zitten in de oude, uitzichtloze, dynamieken. Reageren? Mail dedag@radio1.nl Presentatie: Elisabeth Steinz Redactie: Lieke Loman

De Hamas-strijders die de grens met de Gazastrook overstaken zijn nog erger dan IS-terroristen. Dat zei de Israelische premier Netanyahu aan de telefoon met de Amerikaanse president Biden. Netanyahu verklaarde de oorlog aan Hamas, nadat zij Israël bestookte en de grens overstaken en mensen vermoordden. Inmiddels is er een regering van nationale eenheid gevormd, nadat Netanyahu eerder in zee ging met extreemrechtse partijen, vanwege de oorlog. En oorlog is voor Benjamin Netanyahu niet nieuw: door de oorlog is hij gevormd. In de jaren '70 kwam zijn broer, Jonathan Netanyahu, om bij operatie Entebbe in Oeganda. Israëlische soldaten bevrijdden burgers die gegijzeld werden door ondermeer Palestijnse terroristen. Het is een keerpunt voor Netanyahu, volgens oud-Israël correspondent Inez Polak. Ze vertelt in podcast de Dag hoe deze gebeurtenis zijn wereldbeeld tekent en de strijd tegen terrorisme zit diep. Wat betekent dat in de oorlog nu tegen Hamas? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Voor het eerst in de oorlog zegt de Israëlische legerleiding dat ze een grondoffensief voorbereiden. Op dag 6 van de oorlog vertellen ze dat ze Gaza via de grond in willen. In voorbereiding daarop zijn het hoogste aantal reservisten ooit opgeroepen. Ook vanuit ons land willen mensen die kant op om te vechten. Correspondent Nasrah Habiballah vertelt in podcast de Dag wat het betekent als je reservist bent voor het Israëlische leger en met welk gevoel Israëliërs gehoor geven aan de oproep. En oud-commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruif vertelt meer over het Israëlische leger: het is een buitengewoon sterk leger, mede door die reservisten. Maar een grondoffensief in Gaza is een nachtmerrie voor elke soldaat. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het is dag vijf van de oorlog in Israël en er komen steeds meer verhalen naar buiten over wat mensen die daar wonen hebben meegemaakt en nog steeds meemaken. Gisteren hoorde je in de podcast verhalen van Nederlanders die op verschillende plekken in Israël wonen. Vandaag proberen we een beeld te krijgen van wat er in Gaza gebeurt. Proberen, want als vergelding voor de gebeurtenissen van dit weekend, kondigde de Israëlische minister van defensie een 'totale blokkade' van Gaza aan en wordt het gebied aanhoudend gebombardeerd. Wat betekent dat voor de mensen die er wonen, en in hoeverre heeft de wereld nog zicht op wat er in Gaza gebeurt? Daarover hoor je in deze podcast de Nederlands-Palestijnse Dina Zbeidy, en verschillende hulpverleners die nog aan het werk zijn in Gaza, of er zeer recent nog waren en in nauw contact staan met mensen daar. Reageren? Mail dedag@radio1.nl Redactie: Rosanne Sies Presentatie: Elisabeth Steinz 

Het is dag vier van de oorlog in Israël en er komen steeds meer verhalen naar buiten over wat mensen die daar wonen hebben meegemaakt en nog steeds meemaken. In deze podcast vertellen Nederlanders die op verschillende plekken in Israël wonen over hoe het hen vergaat en hoe zij zich voorbereiden op mogelijk meer geweld dat komen gaat. Angst en onzekerheid overheersen. In de podcast van morgen laten we de verhalen van mensen uit de Gazastrook horen - voor zover dat mogelijk is, want het gebied is zoals bekend helemaal afgesloten. In Israël zelf zit de angst voor verdere escalatie en een mogelijke inmenging van Hezbollah in de strijd er goed in, vertelt correspondent Nasrah Habiballah in deze aflevering. Iedereen is opgeroepen water en voedsel voor zeker 72 uur in te slaan en mensen zijn in toenemende mate bezig zich voor te bereiden op een grootschalige oorlog. Reageren? Mail dedag@radio1.nl Redactie: Lieke Loman Presentatie: Elisabeth Steinz

7/10 wordt al wel de Israëlische 9/11 genoemd: de dag dat een golf van terreur en geweld alles veranderde. En het is nog niet voorbij: Hamas houdt naar eigen zeggen ruim 130 gijzelaars vast, op verschillende plaatsen wordt nog gevochten, Israëlische troepen lijken een grondoffensief in Gaza voor te bereiden en aan de noordgrens van Israël zijn grote zorgen over betrokkenheid van Hezbollah vanuit Libanon.  In deze podcast een profielschets van Hamas, de terreurorganisatie die verantwoordelijk is voor deze aanval. Arabist Leo Kwarten sprak twee jaar geleden met een van de hoogste leiders van Hamas, en vertelt hoe de organisatie onder invloed van hardliners de afgelopen jaren extremer is geworden. Wat heeft Hamas voor ogen en welke prijs zijn ze bereid ervoor te betalen? Vanuit Libanon vertelt correspondent Daisy Mohr over de banden van Hamas met Hezbollah, dat dit weekend steun aan Hamas betuigde door vanuit het zuiden van Libanon mortiergranaten af te schieten op Israël. Hamas met Hezbollah delen eenzelfde k

Jarenlang was het een taboe en ook nu lijkt demissionair premier Rutte er nog niet erg warm voor te lopen: een verdere uitbreiding van de Europese Unie. Lange tijd zat de deur op slot en kregen landen die er ook bij wilden, te horen dat ze dat voorlopig uit hun hoofd konden zetten. Inmiddels waait er een heel andere wind en gaat de discussie op de EU-top in Granada deze dagen nauwelijks meer om de vraag óf er landen bij komen, maar ligt de focus op welk land, wanneer, en op welke hervormingen er nodig zijn om dat als Unie te kunnen dragen. Maar een nieuwe groeigolf lijkt zich dus aan te dienen, met mogelijk grote gevolgen. In deze podcast vertelt Wouter Zweers, expert bij Instituut Clingendael over EU-uitbreidingsbeleid, over de geschiedenis van groei die de Europese Unie sinds de oprichting kenmerkt. Samen sterk staan, is het uitgangspunt, maar maakt uitbreiding de Unie wel sterker? Reageren? dedag@radio1.nl

De laatste verhoren van de parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening zijn vandaag. Vijf weken lang zijn betrokkenen gehoord over hoe Nederland de afgelopen 30 jaar mensen tot fraudeur bestempelde, ze aanpakte en hoe het uiteindelijk tot het schandaal met de kinderopvangtoeslagen kon leiden. Journalist Gijs Herderschee schreef tientallen jaren over sociale zekerheid voor de Volkskrant, is inmiddels met pensioen en werd zelf opgeroepen voor een verhoor. Hij blikt terug op de afgelopen weken en licht een paar opmerkelijke uitspraken uit. En wat opviel: alles ging mis. De wet tegen fraude klopte niet, controles waren onmogelijk, er werd keer op keer gewaarschuwd, maar de politiek reageerde niet. Met tragische gevolgen. Bij de start van de parlementaire enquête maakten we een aflevering over de geschiedenis van fraudebeleid in Nederland. Die aflevering vind je hier (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-dag/95430/1410-de-overheid-vs-fraude-en-burgers). Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Van discussie in de Amerikaanse politiek over de steun aan Oekraïne tot de Poolse premier die geen nieuwe wapens meer wil leveren en een pro-Russische partij die verkiezingen won in Slowakije. Oekraïne is onvoorwaardelijke steun toegezegd, toen Russische tanks de straten binnenreden. Maar hoe onvoorwaardelijk is die steun nu de oorlog voortduurt, de wapenvoorraden van bondgenoten slinken en de discussie toeneemt. De eerste barstjes in de steun ontstaan volgens Oost-Europadeskundige aan instituut Clingendael Tony van der Togt. Hij vertelt in podcast de Dag waar de discussie in Amerika om draait en hoe belangrijk de steun van de Amerikanen is. En wat betekent dat voor Oekraïne? President Zelensky vloog de hele wereld rond, om wapens en geld los te peuteren. Wat kan hij nog doen om de kritiek voor te zijn en steun te behouden. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Wopke Hoekstra toonde zich - in vijf talen - hoffelijk, begripvol, welwillend en vol ambitieuze klimaatplannen tijdens zijn 'klimaatexamen' voor het Europees parlement, gisteravond. De strenge 'Dr. No' zoals hij in Europa vaak genoemd is, was in geen velden of wegen te bekennen, en in het formuleren van zijn klimaatambities klonk hij een stuk groener dan we hem in Nederland over dit onderwerp hebben leren kennen. De 'Transformer', wordt hij al gekscherend genoemd, zeker gezien zijn verleden bij Shell, McKinsey en zijn toon en rol in het Nederlandse stikstofdebat. In deze podcast aan oud-verslaggever in Den Haag en tegenwoordig Europa-correspondent Ardy Stemerding de vraag: is de Europese Wopke Hoekstra een andere Hoekstra dan de Haagse - en wie is dan de échte? Reageren? Mail dedag@radio1.nl