De Dag

Mark Rutte stapt uit de politiek. In zijn verklaring voorafgaand aan het debat over de val van zijn vierde kabinet zei hij dat hij niet opnieuw lijsttrekker wordt van de VVD. Hij wil voorlopig nog wel aanblijven als demissionair premier. Hoewel er al langer over de politieke houdbaarheid van Mark Rutte werd gespeculeerd, kwam het nieuws vanochtend voor velen als een schok. In deze podcast een eerste reactie van politiek commentator Kees Boonman, die Mark Rutte al vanaf dag één kent en die de onverwachte aankondiging erg 'Ruttiaans' vindt.  De val van het kabinet en het vertrek van Rutte luidt volgens Boonman een 'politieke klimaatverandering' in die zijn weerga niet kent. "We leven in een instabiel tijdperk, in een instabiele geopolitieke situatie en in een instabiele nationale situatie." Reageren? Mail dedag@radio1.nl

De Amerikaanse mega-ster Taylor Swift is hard op weg om de eerste vrouwelijke muziek-miljardair te worden. Ze is een van de populairste artiesten van deze tijd, en ze pakt zaken op een heel eigen manier aan. Zo kun je niet zomaar kaarten kopen voor haar concerten. Fans die een kans willen maken om kaarten te kúnnen bemachtigen voor haar optredens volgend jaar in de Johan Cruijff Arena moesten zich eerst laten registreren. Daarmee wil Swift voorkomen dan derden geld verdienen aan doorverkoop. Taylor Swift haalde eerder al haar muziek weg van streamingdiensten omdat ze het niet eens was met de voorwaarden. Voor haar trouwe fans is ze een rolmodel, en ze is een zelfverklaard feministe. Maar ook een artiest die een imago koestert van aanraakbaarheid. Het had je buurmeisje kunnen zijn. En ze heeft een enorm trouwe basis fans die van alles voor haar doet. In de Podcast vertelt cultuurwetenschapper Annelot Prins wat Taylor Swift beweegt en wat ze ermee bereikt. Prins onderzoekt al 10 jaar het fenomeen Taylor Swif

Na Facebook, Instagram en Whatsapp komt Mark Zuckerberg vandaag met een app die het 'nieuwe Twitter' moet worden: Threads. De app wordt gezien als een directe aanval op rivaal Elon Musk, tegen wie Zuckerberg ondertussen ook plannen maakt om het fysiek op te nemen in een kooigevecht. Threads is voorlopig alleen nog beschikbaar in de VS en het VK. Europese dataprivacywetgeving houdt de lancering in de EU voorlopig tegen.   In deze podcast vertelt hoofdredacteur van Tweakers Wout Funnekotter over de strijd tussen Musk en Zuckerberg en de potentie van Threads. Interessant vindt hij de technologie achter die app, waarbij gebruikers zelf sociale netwerken kunnen maken en servers kunnen hosten. Daarmee geeft Zuckerberg in ieder geval op papier de controle en macht voor een deel uit handen en lijkt hij voor te sorteren op strengere regelgeving. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

De spanning loopt op rondom de kerncentrale bij Zaporizja, in door Rusland bezet gebied in Oekraïne. President Zelensky waarschuwt voortdurend dat Rusland een explosie gaat veroorzaken, en dan gaat beweren dat het een Oekraïense aanval was. Gisteravond zei Rusland dat Oekraïne komende nacht de kerncentrale gaat aanvallen met drones en precisiewapens. Een kernramp zou niet in het voordeel van Rusland zijn, maar niemand vertrouwt erop dat het daarom Moskou ervan zou weerhouden. De kerncentrale is  een van de grootste in de wereld. Het is voor het eerst dat een kerncentrale een mogelijk doelwit is in een oorlog. NOS-verslaggever Sander van Hoorn reisde de afgelopen weken langs het front in Oekraïne. Hij zag hoe de bevolking wordt voorbereid op een mogelijke kernramp. In de podcast De Dag vertelt hij over de mogelijke gevolgen van een ontploffing in de kerncentrale, hoe we de waarschuwingen uit Moskou en Kyiv moeten begrijpen, en hoe de bevolking geterroriseerd wordt door deze dreiging. Reageren? Mail dedag@

Het is een week geleden dat een Franse politieagent in Nanterre een 17-jarige jongen doodschoot en het land verkeert in crisisstand. Na dagen van rellen, met aanvallen op gemeentehuizen, orde- en hulpdiensten, journalisten en als dieptepunt de brandstichting in een burgemeesterswoning, kwamen burgemeesters massaal in protest tegen de relschoppers. Vandaag praten ze met president Macron. In deze podcast: Saskia Dekkers - zij was correspondent in Frankrijk tijdens hevige rellen in de banlieus in 2005 en trekt nu voor Nieuwsuur opnieuw wijken in waar de haat voor de staat alleen maar lijkt toe te nemen. En universitair docent Conflict Studies Luuk Slooter woonde voor zijn onderzoek naar politiegeweld in zo'n voorstad en sprak daar met veel jongeren. Hij begrijpt de onvrede, zegt hij, want in veertig jaar tijd en ondanks eerdere hevige protesten lukt het niet om de structurele problemen echt op te lossen.  Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Correspondent Mustafa Marghadi ging op vakantie en hij nam mee: zijn verslaggeversspullen. Want het was niet zomaar een vakantie, hij ging mee op de eerste toeristenreis ooit naar misschien wel de geopolitiek meest betwiste eilanden op aarde: de Spratly-eilanden in de Zuid-Chinese Zee, waar vóór hem nooit eerder buitenlanders waren geweest. In deze podcast vertelt Mustafa hoe de Filipijnen toeristen de eilanden laat 'bezetten', zodat China ze niet kan inpikken. Toeristen als wapen dus, op minuscule eilandjes waar niets valt te beleven. Hoe dan? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

De koning spreekt morgen, op Keti Koti, mogelijk in navolging van premier Rutte in december ook excuses uit voor het Nederlandse slavernijverleden. Een geschiedenis waarin zijn eigen familie een prominente rol speelt. Persoonlijk is de koning niet verantwoordelijk, maar erfelijk wel - zegt historicus Raymund Schütz in deze podcast. Hij vond, per toeval, het eerste harde bewijs dat de voorouders van de koning geld verdienden aan de slavenhandel. En correspondent Nina Jurna bezocht een dorp in Suriname waar ze een lange en speciale geschiedenis met het Koningshuis hebben. Daar zeggen ze: alles in de koloniale tijd gebeurde uit naam van de koning, dan moeten de excuses ook nu uit zijn mond komen. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

De Podcast-aflevering van afgelopen maandag van De Dag heette 'Poetins dreigende stilte na de storm'. We zijn drie dagen verder, en Poetin heeft de stilte doorbroken. Met twee speeches: één voor tv en één voor militairen in het Kremlin. Daarin bedankte hij de Wagner-huurlingen. Poetin heeft gesproken, maar wat hebben we eigenlijk gehoord. We vragen het aan onze Rusland-correspondent Iris de Graaf. En we praten met verslaggever Sander van Hoorn over wat de gevolgen kunnen zijn voor de oorlog in Oekraïne.

NAVO-baas Jens Stoltenberg was gisteren op bezoek in Den Haag, waar hij samen met premier Rutte en zes andere Europese regeringsleiders voorbereidingen trof voor de grote NAVO-top op 11 en 12 juli in Litouwen. Die top staat natuurlijk in het teken van de oorlog in Oekraïne, en de wens van dat land om NAVO-lid te worden. Vóór die top moet ook worden bepaald wie de opvolger van de hoogste baas, secretaris-generaal Stoltenberg, wordt. De grootste kanshebber? Stoltenberg zelf, zo lijkt tot nu toe het beeld in de media. Wat maakt hem dan zo'n goede kandidaat? Daarover vertelt in deze podcast Dick Zandee, defensiespecialist bij Instituut Clingendael. Volgens hem is het proces van benoeming duister, maar kun je uit Stoltenberg en zijn voorgangers wel een profielschets opmaken.

ChristenUnie-leider Mirjam Bikker is niet blij met de provinciale samenwerking van haar partij met de PVV in Flevoland. Ze krijgt er een "naar gevoel" bij, zegt ze, omdat de PVV volgens haar "de democratische rechtsstaat niet erkent". Ze zegt het aan de vooravond van een overleg,  in Flevoland van ChristenUnieleden, die er uiteindelijk over gaan. De ChristenUnie loopt de laatste tijd vaker aan tegen de vraag of de principes van de partij niet te veel worden losgelaten om maar bestuurlijke verantwoordelijkheid te nemen, vertelt politiek verslaggever Lars Geerts in deze podcast. Ook bij het Landbouwakkoord, het Groningendebat en vooral het migratie- en vluchtelingendossier zie je een worsteling. Met de nieuwe partijleider nu een tijdje aan het roer, rijst de vraag: hoe principieel is de partij onder Mirjam Bikker en wat betekent dat voor de toekomst van de coalitie? Reageren? mail dedag@radio1.nl

Twee dagen na de razendsnelle opmars van Wagner-troepen richting Moskou, en de daaropvolgende even zo snelle aftocht, is het opvallend stil in Rusland. De Russische bevolking, en de rest van de wereld, zit vol vragen, maar antwoorden zijn er nog nauwelijks. In deze podcast reflecteert Laura Starink, oud-correspondent in Rusland en journalist van het kennisplatform 'Raam op Rusland' op die stilte: de stilte van Poetin zelf, maar vooral ook van de mensen om hem heen. Een stilte die dreigend aanvoelt, zegt ze, want op welke manier zal Poetin zijn land en de wereld duidelijk gaan maken dat alleen hij in controle is? Ook oud-commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif vreest voor de reactie uit het Kremlin op het slagveld. En hij vertelt wat de interne machtsstrijd volgens hem zegt over de kwetsbaarheden van het Russische leger. Want wat doet het met je als je als Russische soldaat in de loopgraven ligt en hoort dat je bazen elkaar in de haren vliegen? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Hij werd gezien als een groot talent binnen de VVD, een mogelijke opvolger van Rutte misschien zelfs; Dennis Wiersma. Maar na terugkerende klachten over grensoverschrijdend gedrag stond zijn functioneren dermate onder druk dat hij gisteravond - met pijn in het hart, zo schreef hij op twitter - zelf besloot om op te stappen als Minister van Onderwijs. In deze podcast vertelt politiek verslaggever en VVD-watcher Wilma Borgman over de worsteling van de VVD met Dennis Wiersma - over wie in de partij heel verschillend werd gedacht. Is hij wel goed begeleid? En wat betekent zijn vertrek voor andere prominente VVD'ers van wie ook bekend is dat ze flink uit hun slof kunnen schieten? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Morgen en overmorgen komen Greenpeace en omwonenden in actie tegen Tata Steel. Greenpeace bouwt een groot actiekamp om te demonstreren voor 'schone lucht'. De twee cokesgasfabrieken van staalproducent Tata bij IJmuiden moeten zo snel mogelijk aan milieu-eisen voldoen. Tata moet een verbeterplan opstellen. En als het de problemen met de vervuilende installaties niet snel genoeg verhelpt, dan wil de omgevingsdienst dwangsommen opleggen. Of zelfs de vergunning voor de fabrieken intrekken. In het verleden kwam Tata Steel regelmatig weg met ongelukken met grafietwolken en gifuitstoot. Maar het tij is aan het keren, zegt economieverslaggever Rob Koster in deze aflevering van De Dag. En Jaap Venniker, die vlak naast de fabriek woont, vindt dat de meest vervuilende delen van Tata Steel uiteindelijk moeten sluiten.

Het is een week geleden dat een boot vol migranten zonk voor de Griekse kust. Tot nu toe zijn 81 doden geborgen, volgens de VN zijn er nog zo'n 500 vermisten. Mensen die veel geld betalen om vanaf het Afrikaanse continent naar Europa te reizen, in de hoop op een betere toekomst. In Europa blijft het ondertussen vrij stil over alle doden en hun verhaal. Tot frustratie van journalist en oud-correspondent Bram Vermeulen, die meerdere reportages maakte over migranten en bootvluchtelingen. Wat zegt dit over onze verhouding tot migranten? En je hoort ook Tineke Strik, hoogleraar migratierecht en Europarlementariër voor GroenLinks - op dit moment op werkbezoek in Tunesië, waar vandaan ook veel mensen via boten de oversteek wagen. Draagt Europa bij aan de oplossing, of juist aan het probleem?

Landbouwminister Piet Adema staat aan de vooravond van een cruciale week voor het Landbouwakkoord, waar voor het kabinet veel van afhangt. Het is deze week erop of eronder en daarom lichten we in de podcast de twee sleutelfiguren aan de onderhandelingstafel uit. Gisteren een profiel van LTO-voorzitter Sjaak van der Tak, vandaag is het de beurt aan Piet Adema. Politiek verslaggever bij Omrop Fryslân Onno Falkena vertelt over 'minister Piet', zoals boeren Adema op bijeenkomsten in zaaltjes soms noemen. Hij kent Piet Adema nog uit zijn tijd als provinciaal bestuurder in Friesland en volgt de onderhandelingen nauwgezet. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het is de week van de waarheid voor het Landbouwakkoord, waar voor boeren én voor het kabinet veel vanaf hangt. Na een bewogen onderhandelingsweek vorige week, waarbij de grootste boerenorganisatie LTO wegliep van de onderhandelingstafel maar ook weer terugkeerde, zei voorzitter Sjaak van der Tak dat hij deze week de knoop doorhakt over stoppen of doorgaan. Sjaak van der Tak is een van de belangrijkste personen aan tafel. Hij vertegenwoordigt naar eigen zeggen ongeveer tweederde van de boeren. In deze podcast vertelt Arjan Noorlander, die voor Nieuwsuur het Landbouwakkoord volgt, over de sleutelrol die Van der Tak speelt. Hij is een onverstoorbare, zakelijke een meer dan door de wol geverfde onderhandelaar die - zo lijkt het - doet wat lang onmogelijk leek: de boeren en het kabinet met de neuzen dezelfde kant op krijgen. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Tienduizenden festivalgangers trekken deze dagen naar Landgraaf op zoek naar een nieuw 'beste optreden ooit'. Het is alweer de 52e editie van Pinkpop - dat het langst lopende festival is van Nederland, maar bepaald niet het enige: er worden er in Nederland per jaar zo'n duizend georganiseerd. Festivals schieten als paddenstoelen uit de grond en kaartjes zijn vaak, ondanks de forse prijzen, in no-time uitverkocht. Waar komt die liefde voor het festival vandaan? Wat heeft onze festivalcultuur, onze knaldrang, gevormd en wat brengt het ons? Meer dan je zou denken, zegt cultuurhistoricus aan de Radboud Universiteit Floris Meens in deze podcast. Hij loopt met grote passen de festivalgeschiedenis vol iconische optredens en collectieve culturele ervaringen langs. En één ding staat voor hem vast: een festival bezoeken maakt je - meestal - een beter mens. Reageren? mail dedag@radio1.nl

De slaaptrein naar Berlijn rijdt sinds kort weer. Er zijn allerlei nieuwe initiatieven voor internationaal reizen met de trein. Hoe lang duurt het nog voordat we van Amsterdam naar Barcelona reizen zonder overstap? Naast FlixTrain, Arriva en Qbuzz meldde gisteren op de valreep ook de NS zich bij toezichthouder ACM voor een nieuwe vergunning voor internationale treinverbindingen. De toezichthouder gaat de aanvragen nu beoordelen. Vanaf 2025 zou je dan ook met een Arriva of Qbuzz-trein naar Parijs kunnen. Hoe ver zijn we met een Europese spoornetwerk en wat betekent deze ontwikkeling voor de internationale treinreiziger? We hebben heel lang naar het spoor gekeken, alsof het bij de grens ophoudt, vertelt Wijnand Veeneman in de podcast. Hij is universitair hoofddocent openbaar vervoer aan de TU Delft. Je ziet nu steeds meer behoefte aan internationale treinverbindingen ontstaan en het spoor moet hier op aangepast worden. Reinout Wissenburg is directeur duurzaamheid bij Prorail, hij ziet dat je met een paar kle

Donald Trump moest gisteren in de rechtbank in Miami verschijnen voor de rechtszaak over de geheime documenten die hij uit het Witte Huis mee had genomen. Het is het eerste federale strafproces ooit tegen een oud-president. De aanklacht is ernstig: hij bracht de veiligheid van de Verenigde Staten in gevaar en dwarsboomde het onderzoek hiernaar. Maar Trump zegt dat hij onschuldig is en dat het een politiek gemotiveerd proces is, een heksenjacht door Democraten. Maar ondertussen probeert hij er zijn voordeel mee te doen in zijn campagne. Correspondent Marieke de Vries was bij de rechtbank in Miami. Ze zag ook daar hoe ook gevoelig deze zaak ligt in het diep verdeelde Amerika. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

De EU is hard op weg om een migratiedeal met Tunesië te sluiten. In ruil voor miljardensteun is het de bedoeling dat Tunesië de grenzen beter gaat bewaken zodat er minder migranten doorreizen naar Europa. En de EU wil dat Tunesië ook meer migranten gaat opvangen die vanuit Europa worden teruggestuurd - ook als ze niet uit Tunesië komen. Premier Rutte, die dit weekend in Tunesië was, denkt dat Europa goed zaken kan doen. Maar, zegt Europa-correspondent Saskia Dekkers in deze podcast, het betekent wel: zakendoen met een onberekenbare, racistische president met dictatoriale trekken die migranten nu onder erbarmelijke omstandigheden overlaat aan hun lot. Saskia Dekkers reisde voor Nieuwsuur langs de zogenoemde Tunesië-route, sprak met smokkelaars en migranten, zag hoe zij behandeld worden en vroeg zich af: wie ís president Saied en is hij in staat om op een humane manier een migranten-deal uit te voeren? Reageren? Mail dedag@radio1.nl