Podkast Powszechny

Magdalena Tulli: „To mrożąca w żyłach scena. Gdy nam się urodził młodszy syn - a stało się to w domu - starszy, gdy tylko go zobaczył, usiadł na nim. Mój mąż szybko do nich podszedł, podniósł starszego, przytulił. A ja podeszłam do młodszego, wzięłam go na ręce i też przytuliłam. Do teraz jestem dumna z nas: z męża i z siebie”. [Z powodu pandemii rozmowa odbyła się zdalnie. Prosimy o wyrozumiałość dla technicznych niedoskonałości nagrania].

Unikatowy fragment naczynia przedstawiający twarz z rogami – znaleźli niedawno archeolodzy w reliktach osady pierwszych rolników na polskich ziemiach, liczącej ponad 7 tysięcy lat. Mieszkali tu ludzie, którzy przynieśli ze sobą ziarna cywilizacji – całkiem dosłownie, bo dziś paleobotanicy uważnie przyglądają się też ziarnom roślin, które nasi neolityczni rolnicy uprawiali. Skąd przyszli ci ludzie, jak żyli, czym się żywili i skąd wiedzieli, gdzie warto założyć kolejną osadę? I co dziś mówi nam pozostawiona przez nich neolityczna rogata twarz?

Agnieszka Pajączkowska: „Dwa słowa definiują Zakład. Spotkanie i wymiana. Zdjęcie za jedzenie albo opowieść. Ale też czas za czas. Zaufanie za zaufanie. Ciekawość za ciekawość”. O fotografii, o polskiej wsi i o reporterskiej czułości Krzysztof Story rozmawia z autorką „Wędrownego Zakładu Fotograficznego”, fotografką i kulturoznawczynią.

Do Dalmacji warto pojechać nie tylko ze względu na morze, wino czy sałatkę z ośmiornicy. Także dla tak nietuzinkowych dzieł sztuki, jak zaskakująco obsceniczne rzeźby Bonino di Jacopo da Milano na fasadzie katedry w Korčuli, czy słup poświęcony bohaterowi „Pieśni o Rolandzie” w Dubrowniku. Co łączy Adama i Ewę z lwami, a Rolanda ze słynną Tkaniną z Bayeux i z... „Grą o Tron”? Zaprasza Magdalena Łanuszka.

Ludzkość tak się uspokoiła w czasie pandemii, że ucichły drgania skorupy ziemskiej. Odkryliśmy też sposób na automatyczną przydomową syntezę chemiczną i skonstruowaliśmy maszynę, która lepiej od ludzi gra w curling. Na przegląd wydarzeń naukowych miesiąca zaprasza Łukasz Lamża.

Historyczne porozumienie i zmiana układu sił na Bliskim Wschodzie – oto, jak w kilku słowach można by streścić nawiązanie stosunków dyplomatycznych między Izraelem i Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi oraz Bahrajnem. To z jednej strony historyczne porozumienia, z drugiej, nie sprzyjają rozwiązaniu kluczowego w regionie konfliktu izraelsko-palestyńskiego. Tymczasem w Izraelu panuje potężny chaos spowodowany drugim lockdownem. O nowym otwarciu izraelsko-arabskim Karolina Przewrocka-Aderet rozmawia z Anjaną Sankar, korespondentką na Bliskim Wschodzie i redaktorką emirackiego dziennika „Khaleej Times”.

Kacper Wojtysiak, polarnik i oceanograf: „Życie na stacji polarnej jest jak mieszkanie z ośmiorgiem rodzeństwa. A arktyczne środowisko podbija wszystkie emocje. Próbowałem o tym opowiadać, ale to po prostu trzeba zrobić. Chociaż raz w życiu”.

Anda Rottenberg: Ja należę do pierwszego pokolenia kobiet wykształconych, które nie budują swojego życia na karierze męża i generalnie na tym, że pierwszeństwo ma rodzina.

Przyglądamy się dziś niewielkiemu, XV-wiecznemu witrażowi z sądecczyzny. Kim był jego fundator i dlaczego ważna jest informacja, że umarł w sobotę, a nie w piątek? Jak powstawał witraż w średniowieczu? I dlaczego Matka Boska stoi na księżycu, który w dodatku ma twarz? Zaprasza Magdalena Łanuszka.

Ewa Woydyłło-Osiatyńska: Wydawało mi się, że ja nie będę w ogóle zdolna do życia. Ale to wydawało mi się przez parę miesięcy. A te parę miesięcy to się nazywa żałoba. A potem okazało się, że ja żyję. Że pracuję, że śmieję się, że uwielbiam to życie.

Niezniszczalny materiał. Kamerka bezprzewodowa tak mała, że mieści się na plecach chrząszcza. Nowe badania nad pochodzeniem głazów w Stonehenge. I wszystkie rośliny Nowej Gwinei. Na przegląd wydarzeń naukowych zaprasza Łukasz Lamża.

W lipcu 2020 r. konsultanci telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży odbierali jedno połączenie co 6 minut - łącznie ponad 7000. Paula Włodarczyk, Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę: „Dzieci pytają, czy mogą nam zaufać. Nigdy o tym nie zapewniamy. Możemy wysłuchać i pomóc, ale zaufanie zawsze jest decyzją dziecka”.

„To, dokąd prowadzi nas sztuka, literatura, muzyka, to miejsca nienazwane – jak podróże w naszych snach. Wszystko może się tu wydarzyć, a jednocześnie może się to wydarzyć wszędzie – również w naszym domu” - mówi Hania Rani w Podkaście Powszechnym.

Dorota Masłowska: Mało mamy czasu. Może nie wydarzy się już nic ekstra. Trzeba „ćpać” z tego wszystkiego co jest dostępne: czyli z bycia z bliskimi, z jedzenia, z seksu, z wina.

Niemal 2 miliony muzułmanów, chrześcijan, druzów, Beduinów, Czerkiesów i innych – 21 procent społeczeństwa Izraela – to Arabowie. Są lekarzami, farmaceutami, pielęgniarzami, kierowcami, budowniczymi, właścicielami sklepów i przedsiębiorstw. W miesiącach walki z koronawirusem pracujący w szpitalach Arabowie stali się narodowymi bohaterami. Ale część społeczeństwa traktuje ich jako obywateli drugiej kategorii. Sprzyja temu atmosfera polityczna. „Mój kraj jest z moim narodem w konflikcie” mówi Karolinie Przewrockiej-Aderet Toni Nasser, edukator i aktywista.

W średniowiecznych rękopisach i obrazach pojawiały się zaskakujące przedstawienia Matki Boskiej... bijącej diabła batem, pałką, lub po prostu pięścią. Jakie opowieści ilustrują te niezwykłe obrazy? Jak możemy w ich kontekście interpretować postać Madonny w odniesieniu do stereotypów płciowych funkcjonujących w kulturze średniowiecza? Opowiada Magdalena Łanuszka.

Andrzej Grabowski: „Miałem prostokątny zegarek, który dał mi mój najstarszy brat. Zauważyłem, że jeden z kolegów też ma taki prostokątny zegarek. I jak podszedłem do niego, powiedziałem: »Zobacz, mamy takie same zegarki«. Na co on popatrzył na mnie, na ten swój zegarek, i powiedział: »Taka jest różnica, że ty jesteś głupi, a ja nie«. Do dzisiaj to pamiętam – jak takie słowa w młodych umysłach bardzo zapadają”.

Na ulice wychodzą dziesiątki tysięcy Izraelczyków. Ich wściekłość wywołało nieumiejętne radzenie sobie przez rządzących z epidemią, skalą bezrobocia i gospodarczych tarapatów. Dochodzi do starć z policją, ale też między zwolennikami i przeciwnikami premiera Netanjahu. Jakby tego wszystkiego było mało, przy północnej granicy kraju doszło do eskalacji konfliktu z Hezbollahem. Kiedy i jak Izrael wybrnie z tych wszystkich tarapatów? Rozmawiają Karolina Przewrocka-Aderet („Tygodnik Powszechny”) i Ofer Aderet („Haaretz”).

Marek Kamiński: „Byłem bez rodziców, bez rodziny, jako pięciolatek. I jedyną sytuacją, jaką pamiętam z tego okresu było to, jak inne dzieci mówiły mi, że moi rodzice nigdy nie wrócą, nigdy ich nie zobaczę. I pewnie ta sytuacja musiała mnie nauczyć, by liczyć tylko na siebie”.

Średniowieczne bestiariusze zawierały opisy nie tylko zwierząt prawdziwych, ale też mitycznych. Jak wyobrażano sobie moce jednorożca, zwyczaje gryfa, grozę bazyliszka i wyjątkowe zdolności bonnacona? I jaka jest symbolika tych niebywałych stworzeń?