Podkast Powszechny

„Stan polskiego sportu, zwłaszcza gier zespołowych, jest smutnym odzwierciedleniem stanu polskiego państwa” – tak w 2013 roku ówczesny poseł Andrzej Duda skomentował niespodziewaną porażkę naszych siatkarzy z Bułgarią. Od tamtej pory poseł został prezydentem, jego formacja polityczna nieustannie przekonuje, że Polska wstaje z kolan, ale tamto zdanie wciąż wraca – jak mantra. Stan polskiego futbolu zbiega się ze stanem polskiego państwa. W tym odcinku rozmawiamy z Michałem Okońskim – dziennikarzem, publicystą, autorem wywiadów, specjalizującym się m.in. w opowiadaniu świata przez pryzmat futbolu, autorem książek, w tym ostatnio wydanych „Stałych fragmentów”.

Śmierć młodej Kurdyjki zakatowanej przez policję obyczajową była pierwszą iskrą największych protestów w Iranie od czasów rewolucji islamskiej w 1979 roku. Hasłem rewolucji stało się: Kobieta, Życie, Wolność. Co stało się z nim po roku? W Iranie można za te trzy słowa zostać aresztowanym, otrutym gazem albo powieszonym. Czy można mówić o rewolucji, skoro nie udało się obalić władzy? Dlaczego gospodarka bogatego w surowce Iranu ledwo zipie? I czemu ajatollahowie znów są miłymi gośćmi na światowych salonach, a USA odmraża 6 miliardów dolarów do tej pory objętych sankcjami? Na podkast zapraszają: Wojciech Jagielski i Krzysztof Story.

Do wyborów parlamentarnych pozostał miesiąc. W miniony weekend odbyły się konwencje najważniejszych partii, a z kolejnych sondaży wynikają sprzeczne często prognozy. Co nam obiecują liderzy partii? Ile warte są te obietnice? I jakie wizje przyszłości Polski za nimi stoją? Na te pytania odpowiada Marek Kęskrawiec, publicysta i kierownik działu Kraj w „Tygodniku Powszechnym”.  W Podkaście Tygodnika Powszechnego co tydzień rozmawiamy o najważniejszych tematach „Tygodnika” z autorami, dziennikarzami i komentatorami. Zaprasza Michał Kuźmiński. PS. Gdy wczesnym popołudniem 12 września nagrywaliśmy ten odcinek, nie znaliśmy jeszcze ogłoszonych później tego samego dnia wyników sondażu IPSOS dla TOK.fm i OKO.press. Ale wyniki te potwierdzają tylko to, o czym rozmawiamy na początku… Źródła cytatów: TVP, Donald Tusk - kanał oficjalny (YouTube)

Dorota Sumińska, lekarka weterynarii: „Ciągle mu czesałam kołki na głowie. Czepiałam się, lecz norma życiowa coś takiego przewiduje. Ale zastanawiałam się, jak to jest możliwe, że można tak bardzo pokochać faceta, który pali trzy lub cztery paczki dziennie, który upija się w wolnych chwilach, w ogóle nie pomaga w domowych czynnościach, bo udaje, że nie wie, że się powinno. A jednak można, a jednak można...”. Dorota Sumińska jest lekarką weterynarii, autorką książek, nie tylko o zwierzętach, dla dorosłych i dzieci. Przez wiele lat prowadziła telewizyjny Zwierzowiec, a następnie audycję „Wierzę w zwierzę” w radiu TOK FM. Obecnie udziela porad miłośnikom zwierząt na swoim kanale na YouTube „Sumińska - ZWIERZĘ Ci się”. We wrześniu ukazuje się jej nowa książka „Moje życie z Tomkiem”. Punkt Zwrotny to cykl rozmów w Podkaście Tygodnika Powszechnego o punktach zwrotnych w życiu i końcach, które stają się początkiem. Zaprasza Katarzyna Kubisiowska.

Wiktoria i Józef Ulmowie z Markowej pod Łańcutem oraz ich siedmioro dzieci, rozstrzelani 24 marca 1944 roku za ukrywanie Żydów – również wtedy zamordowanej rodziny Goldmanów, Didnerów i Grunfeldów, zostaną 10 września beatyfikowani. Czy ich dramat to historia o bohaterskiej postawie Polaków - Sprawiedliwych w czasie II wojny, czy opowieść o nieoczywistości okupacyjnych postaw? Czy nowi błogosławieni Sprawiedliwi staną się „sposobem na zmianę tematu, gdy tematem są niesprawiedliwi”? I – gdy zawłaszcza ich polityka historyczna – jak nie stracić sprzed oczu najważniejszego? Rozmawiamy z Zuzanną Radzik, autorką tekstu pt. „Ulmowie: życie po życiu” w najnowszym numerze „Tygodnika”. W Podkaście Tygodnika Powszechnego co tydzień rozmawiamy o najważniejszych tematach „Tygodnika” z autorami, dziennikarzami i komentatorami. Zaprasza Michał Kuźmiński.

Putin posłał do Afryki wagnerowców po złoto i diamenty, które miały być zabezpieczeniem finansowym przed inwazją na Ukrainę. W zamian Rosja obiecywała przywódcom bezpieczeństwo, wsparcie i wszelaką pomyślność. Co stanie się z tymi obietnicami po śmierci Prigożyna? Czy władze takich krajów jak Republika Środkowoafrykańska nadal będą opierać swoje bezpieczeństwo na zagranicznych najemnikach? I czy wyjdzie im to na dobre? Na podkast zapraszają: Wojciech Jagielski i Krzysztof Story

Smoki jako mityczne stworzenia występowały w zasadzie we wszystkich kulturach, nie tylko w Europie. Starożytne traktaty mówią nam, że smok to wielki wąż i jako taki w piśmiennictwie chrześcijańskim został uosobieniem szatana. Średniowieczne bestiariusze (księgi o zwierzętach) mówiły, że smok jest wrogiem słonia oraz że boi się pantery. Często także ukazywano smoka w pobliżu mitycznego drzewa Peridexion, które miało go odstraszać. Czym była „smocza krew” używana przez średniowiecznych malarzy? Komu Pliniusz Starszy zalecał stosowanie maści z języka, oczu, żółci i jelit smoka? Co na temat smoka pisał w XIII w. Richard de Fournival w swym „Bestiariuszu miłosnym”? Sztuka Powszechnie Nieznana to autorski cykl Magdaleny Łanuszki w Podkaście Tygodnika Powszechnego. W czterdziestym drugim odcinku nasza autorka, doktor historii sztuki, mediewistka i pasjonatka sztuki średniowiecznej, zaprasza do wysłuchania opowieści o smoku w średniowiecznej sztuce i literaturze.

Marzanna Bogumiła Kielar, poetka: „Zdawałam na medycynę. Żywiłam przekonanie, że to moja przyszłość. A w czasie egzaminów poczułam, że popełniam życiową pomyłkę. Poczułam rozpacz, po prostu”. Marzanna Bogumiła Kielar (ur. 1963 r. w Gołdapi) jest poetką, absolwentką filozofii. Autorka tomów poetyckich m.in. „Sacra conversazione" (1992), „Materia prima" (1999), „Umbra" (2002), „Monodia" (2006), „Brzeg" (2010; autorski wybór wierszy z wcześniejszych tomików), „Nawigacje" (2018), „Wilki" (2023). Laureatka m.in. Nagrody Fundacji im. Kościelskich (1993), Paszportu Polityki (2000), Nagrody Poetyckiej im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (2019). „Własny pokój” to cykl rozmów Katarzyny Kubisiowskiej w Podkaście Powszechnym – o tym, jak w kobiecie tworzy się i umacnia niezależność.

Grzegorz Turnau, wokalista, pianista, kompozytor: „Jakimś fuksem poradziłem sobie z pewnym kryzysem. Bo były kryzysy. I sytuacje, w których człowiek chciał przestać to robić. Zniknąć, nie być. Nie być tym, kim kogo się pokazuje placem: »a, to jest ten, co śpiewa«”. „Punkt Zwrotny” to cykl rozmów w Podkaście Tygodnika Powszechnego o punktach zwrotnych w życiu i końcach, które stają się początkiem. Zaprasza Katarzyna Kubisiowska.

Dowódca osobistej gwardii prezydenta Nigru umieścił swojego szefa w areszcie domowym i sam przejął władzę. To kolejny w ostatnich latach wojskowy zamach stanu na południowym brzegu Sahary. Ten jest szczególny, bo Niger był do niedawna uważany za prymusa stabilności i spokoju w bardzo trudnym regionie. Był też największym sojusznikiem Zachodu. Ogromne mogą być również konsekwencje, bo skorzystać na przewrocie mogą partyzantki spod znaku Państwa Islamskiego i… Kreml. W tym odcinku wybieramy się do Nigru, by opowiedzieć, dlaczego na ulicach Niamej pali się francuskie flagi, a zaprasza najemników z Grupy Wagnera? Czy można negocjować z dżihadystami? I dlaczego najcenniejszy w Nigrze nie jest dzisiaj uran, a dostęp do wody i pastwisk? Na podkast zapraszają: Wojciech Jagielski i Krzysztof Story.

W Chartumie i całym Sudanie wojna trwa już od ponad 100 dni, bomby i rakiety spadają na wielomilionowe miasto. Wszystko przez spór o władzę między dwoma generałami, którego cenę od 15 kwietnia płacą miliony ludzi - według szacunków ONZ z domów musiało uciekać ponad 3 miliony Sudańczyków, a ponad 700 tysięcy wyjechało z kraju. W tym odcinku wracamy nad Nil, by opowiedzieć o toczącej się poza uwagą mediów wojnie i zapytać: czy jest szansa na pokój? Na podkast zapraszają: Wojciech Jagielski i Krzysztof Story.

Redaktor-senior „Tygodnika Powszechnego” 25 lipca obchodzi 89. urodziny. „Zobaczyłem ile mam lat... Bo właściwie do udaru nie czułem swojego wieku – mówi w rozmowie z Katarzyną Kubisiowską. – Wiedziałem, że mam osiemdziesiąt ileś, ale żyłem sobie wesoło, tak jak żyłem. I tu nagle... To jest duże przeżycie. I duża wartość”.

Hans Pleydenwurff to jeden z najważniejszych malarzy norymberskich 3 ćwierci XV w. – w jego warsztacie wykształcił się młody Albrecht Dürer. Jedynym poświadczonym źródłowo dziełem Pleydenwurffa jest ołtarz główny do kościoła św. Elżbiety we Wrocławiu, z którego niestety przetrwały jedynie fragmenty. Z pracowni Pleydenfurffa pochodzą także dwie niewielkie tablice w kolekcji York Art Gallery. Jedna z nich, skradziona w 1979 roku, właśnie się odnalazła.

Dorota Masłowska, pisarka: „Proces twórczy i to, co mi przynosi, w czym zawiera się przełamywanie lęku przed ocenami – uznaję za bardzo wartościowe. Gęste przeżycie. To mnie przesuwa na planszy, czuję rozwój w wychodzeniu poza jałowość życia i jałowość ocen – myślenia gwiazdkami od jeden do osiem”.

Jako gwiazda telewizji wystąpiłem – za marne pieniądze, od razu to mówię – w reklamie funduszu emerytalnego. A w miesięczniku „Press” Mariusz Ziomecki oceniał reklamówki funduszy i napisał, że w tej „reklamuje były reporter Mariusz Szczygieł”. To zrobiło na mnie wrażenie. Pomyślałem: „Jak to, ja jestem byłym reporterem?”.

3 lipca 2023 r. średnia temperatura na Ziemi przekroczyła 17 stopni po raz pierwszy w historii pomiarów. Rekord nie utrzymał się długo, bo dobę później znowu mieliśmy najgorętszy dzień na świecie. Kryzys klimatyczny już dzisiaj skutkuje klęskami, wielkimi migracjami i walką o zasoby. Ten odcinek podkastu poświęcamy najcenniejszemu zasobowi, jaki mamy na tej planecie: wodzie. W podróży odwiedzimy Sudan, brzegi dawnego Morza Aralskiego i pogranicze między Iranem a Afganistanem nad rzeką Helmand. Na podkast zapraszają: Wojciech Jagielski i Krzysztof Story

Katarzyna Kubisiowska: „Kora – ta postać, ten człowiek, ta kobieta, ta artystka – jest cały czas aktualna. Była na swój sposób nierozumiana, gdy pojawiła się na scenie. Już wtedy mówiła i zachowywała się tak, jak ładna, miła, grzeczna artystka, nie śpiewała miłości utęsknionej bądź utraconej, tylko wrzeszczała o żądzy pieniądza i boskim Buenos. Wykrzyczała to, o czym się nie mówiło: żądała wolności”.

W 1543 r. złotnik Benvenuto Cellini – znany awanturnik o wielkim talencie artystycznym – wykonał dla króla Francji Franciszka I absolutnie unikatową solniczkę. Jest to grupa rzeźb ze złota, zdobiona emalią i kością słoniową, zawierająca nie tylko pojemnik na sól, ale także na pieprz. Wśród licznych personifikacji, razem tworzących obraz harmonii świata, dwie główne postacie to nadzy mężczyzna i kobieta: uosobienia bóstw morza, z którego pozyskiwano sól, oraz ziemi, z której pochodzi pieprz. Jakie treści artysta zawarł w tym przedstawieniu? Jakie były losy solniczki po śmierci Franciszka I? Jak to się stało, że już w XXI wieku to arcydzieło zostało skradzione z jednego z najsłynniejszych muzeów europejskich?

Najemnicy z Grupy Wagnera na kilkanaście godzin zbuntowali się przeciwko rosyjskiej armii, państwu i prezydentowi Putinowi. Bunt się skończył, pozostaje pytanie: co dalej? Jak ma utrzymać się na tronie władca, który toleruje takie nieposłuszeństwo? W poszukiwaniu odpowiedzi i wskazówek cofniemy się 30 lat w przeszłość i sprawdzimy ile prawdy jest w powiedzeniu “historia lubi się powtarzać”. Na opowieść o puczach i przewrotach postkomunistycznej Rosji zapraszają: Krzysztof Story i Wojciech Jagielski.

Wojciech Plewiński, fotograf: „Wielki klucz wisiał nad obrazem. A ja Jacka Bocheńskiego, mimo woli, podpuszczam, i on staje pod tym kluczem. Fotografuję, mówiąc: Robię to, ale nie wiem, do czego jest ten klucz, który tajemniczo wygląda. A on na to: »ależ proszę pana, to jest klucz do mojego grobowca«”.