Kees De Kort | Bnr

Om de hoge inflatie écht aan te pakken, zouden centrale banken de rente opnieuw moeten verhogen. Dat zegt macro-econoom Edin Mujagic. 'Een hoge inflatie is echt heel slecht. Niet alleen voor de economie maar ook voor de samenleving.'  Als voorbeeld van de mogelijke schade van een, zeer, hoge inflatie, gaat Mujagic honderd jaar terug in de tijd. Toen Duitsland te maken had met een hyperinflatie, 'van een twee met dertien nullen. De Duitse Mark was in die tijd minder waard dan het papier waarop het was gedrukt. Je kon er helemaal niks mee.' Een dusdanige hyperinflatie zorgt voor vernietiging van niet alleen een economie, maar ook de hele maatschappij. 'Mensen waren zeer ontevreden, en dat heeft ertoe geleid dat ene Adolf Hitler aan de macht kwam', zegt Mujagic. 'We weten allemaal waar dat vervolgens toe heeft geleid.' Dat Nederland, en ook de Eurozone, nog niet eens in de buurt is van zo'n hyperinflatie, betekent volgens Mujagic niet dat we dat verleden moeten negeren. 'Het leert ons dat een hoge inflatie daadk

Het inflatiecijfers van de Verenigde Staten van 3,2 procent kan econoom Edin Mujagic wel bekoren. 'Het is voor het eerst in vier maanden dat er weer goed nieuws komt van dat front, want de inflatie zakt weer.' En dat is zeker met het zicht op het rentebesluit van de Federal Reserve goed nieuws. 'Op de financiële markten zag je dat men direct een beetje ging feestvieren, want de kans dat de Fed de rente in december verhoogt is met dit cijfer wat kleiner geworden.'  See omnystudio.com/listener for privacy information.

De recessie in Nederland houdt aan. Voor het derde kwartaal op rij is er namelijk sprake van een economische krimp, dit keer met een percentage van 0,2 procent. Daarmee komt het CBS toch terug op hun eerdere raming, aldus macro-econoom Edin Mujagic. 'Voor de eerste twee kwartalen wisten we al dat er een minnetje voor het cijfer zou komen te staan, maar het CBS zegt nu bij nader inzien dat het cijfer áchter de komma toch iets groter is dan voorheen.'  See omnystudio.com/listener for privacy information.

In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen draaien de campagnes vooral over termen als 'bestaanszekerheid', en vragen als 'waar moet alles van betaald worden', maar over de Nederlandse pensioenpot à meer dan 1.500 miljard gaat het amper. Onbegrijpelijk, noemt hoogleraar Arnoud Boot dat. Hij snapt de strategie van politieke partijen om woorden als 'bestaanszekerheid' te gebruiken om jonge(re) mensen aan te spreken, omdat pensioen vaak over ouderen gaan. 'Maar tegelijkertijd zie je in alle debatten dat er geen makkelijke oplossingen zijn voor de bestaande partijen', duidt Boot. 'En dat heeft niets met de partijen te maken. Uiteindelijk zullen mensen voor zichzelf oplossingen moeten verzinnen.' Derhalve vindt hij dat Nederlandse burgers niet moeten verwachten dat de overheid álles kan oplossen, ondanks dat dat de situatie is 'waar Nederland nu in zit'. Aan de andere kant ligt het pensioenstelsel juist in handen van die overheid. 'Daar kunnen politici dus wél iets mee doen', vervolgt hij. 'Ze hebben er niet voo

‘Duitsland werkt tegen Europees beleid in’Auteur: Jorn Lucas De Duitse overheid komt haar industrie tegemoet met een groot pakket om die industrie te ondersteunen. Zo wordt de belasting op elektriciteit verlaagd en worden maatregelen getroffen om de kosten van CO2-emissierechten te compenseren. Veel Duitse bedrijven in de verwerkende industrie kunnen dit goed gebruiken, maar het kan tot scheven gezichten leiden in Europa, oordeelt Menno Middeldorp, hoofd research bij de Rabobank.   Met de steunmaatregelen worden volgens Middeldorp bedrijven aan beide kanten van het spectrum bediend. Bij het maken van elektriciteit wordt CO2 uitgestoten, als daarbij gebruik wordt gemaakt van fossiele brandstoffen. En als een bedrijf gas gebruikt om een heel hoog energieniveau te bereiken, dan stoot dat bedrijf ook CO2 uit. ‘Beide vormen worden nu langer en meer gecompenseerd.’ Lees ook | ‘Britse economie loopt redelijk in de pas met Europa’ De Duitse overheid komt de industrie tegemoet met een groot pakket om die industrie te

Bedrijven kiezen er steeds vaker voor om hun productie te verplaatsen naar landen die ze vertrouwen of naar gebieden dichter bij huis, om op die manier strategische autonomie te bereiken. Maar dat kost geld, waarschuwt macro-econoom Edin Mujagic. 'Bovendien gaat het ten koste van de werkgelegenheid.' Dat bedrijven bezig zijn met een verandering blijkt uit een ondervraging van de Europese Centrale Bank (ECB). Voorheen waren bedrijven vooral bezig met offshoring: het verplaatsen van een heel groot deel van de producties naar lagelonenlanden. Nu merkt Mujagic dat bedrijven de focus hebben verplaatst naar friendshoring: het verplaatsen van productie naar bevriende landen, en nearshoring: de productie dichter bij de uiteindelijke afzetmarkt brengen.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

De EU haalt Mario Draghi, voormalig voorzitter van de Europese Centrale Bank (ECB) en oud-premier van Italië, naar Brussel om een rapport te schrijven over hoe de Europese economie verbeterd kan worden. Maar macro-econoom Edin Mujagic heeft weinig vertrouwen in de uitkomst ervan. Mujagic zegt geen nieuw rapport nodig te hebben om te weten wat er aan de hand is. 'Als je gewoon kijkt naar de 27 landen, elk met hun eigen economische geschiedenis, dan weet je genoeg', zegt hij. 'Je hebt een aantal zwakke landen: denk aan Italië, Griekenland en Spanje. En een aantal sterke landen, zoals Duitsland, Oostenrijk en ook Nederland. Het enige wat je moet doen is kijken waarom de zwakke landen zwak zijn en de sterke landen sterk.' Volgens de econoom zijn daar duidelijke patronen te herkennen. 'De zwakke landen hebben lange tijd hoge inflatie gekend, hoge begrotingstekorten gehad en hadden zwakke munten voordat de euro werd ingevoerd', zegt hij. Bij de zogenaamde sterke landen ziet de econoom juist het tegenovergestelde.Se

Dat partijen in hun verkiezingscampagnes nadruk leggen op het verhogen van het minimumloon, slaat als een tang op een varken. Dat vindt hoogleraar Arnoud Boot. 'Het is een heel erg rare discussie.' Temeer omdat het minimumloon tussen 1 januari 2021 en de komende 1 januari 2024 met 23 procent zal zijn gestegen, weet Boot. En daarmee is het dus geen 'vergeten discussie'. 'Ik ben er uiteindelijk voor dat het minimumloon in Nederland op een hoger niveau ligt, omdat we dat als land kunnen hebben én omdat we een permanent gebrek aan arbeidskrachten hebben', zegt hij. Boot benadrukt dat er al sinds de jaren 90 een schrijnend tekort is, en dat een hoger loongebouw - in tegenstelling tot wat er in de tachtiger jaren gedacht werd - de oplossing kan zijn. Ook nodigt het bedrijven uit om innovatiever te worden en zorgt het voor meer productieve en toegevoegde waarde. 'En daar heb je ook mensen voor nodig die lager opgeleid zijn', duidt hij. (...). 'En de luiheid in de economie blijft als je de suggestie wekt dat alles me

Als Nederlandse banken nog langer wachten met aanpassingen van de spaarrentes, ligt een bankrun mogelijk op de loer. Buitenlandse banken, die onder het Europese depositogarantiestelsel vallen, bieden tweemaal hogere rentes en zijn voor de consument in een handomdraai te bereiken. 'Banken moeten zich daarop voorbereiden', zegt macro-econoom Arnoud Boot. Deze week werd bekend dat ING, net als veel andere banken, hoge winsten heeft behaald. Onder meer als gevolg van de gestegen rente en omdat banken achterblijven met het verhogen van de spaarrentes. 'Die winsten van de banken, komen dus linea rechten bij de spaarders vandaan', zegt Boot. Banken zouden daarom op zoek moeten gaan naar wat hun echte toegevoegde waarde is voor de maatschappij is. Als spaarders via sites als raisin.nl hun spaargeld kunnen onderbrengen bij een andere Europese bank met stuk hogere rentes, bestaat de kans dat veel Nederlandse spaarders hun geld naar het buitenland brengen. 'Er is geen enkele reden voor de consument om niet naar raisin t

We lijken in Europa in een periode van economische malaise aanbeland. De economie van de Eurozone kromp op kwartaalbasis met 0,1 procent, in de hele EU werd een groei van 0,1 procent gerapporteerd. Ondertussen lijkt de Amerikaanse economie met een groei van 4,9 procent over het derde kwartaal juist bijzonder hard te gaan. Maar dat cijfer moeten we volgens econoom Edin Mujagic met een flinke korrel zout nemen. 'De Amerikaanse manier van rapporteren vertekent de groei een beetje.' 'Het loopt niet over, de groei vertraagt heel duidelijk', aldus Mujagic over het de zeer magere Europese groeicijfers over het derde kwartaal. Gekeken naar vooruitlopende indicatoren ontstaat het beeld dat de economische situatie er de komende maanden en misschien wel kwartalen ook niet veel beter op zal worden. Toch weet de econoom een klein lichtpuntje te vinden: 'Het maakt de strijd tegen de inflatie wat makkelijker, want dit remt de inflatie straks af.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

De rente op spaarrekeningen is zo laag omdat banken het geld van particuliere spaarders niet meer nodig hebben, zegt macro-econoom Edin Mujagic. In plaats van een spaarrekening te openen voor de kinderen, raadt hij aan om op zoek te gaan naar een goed gespreid beleggingsfonds. Tot 2008 was spaargeld heel aantrekkelijk voor banken, zegt Mujagic. 'Het was voor hen een goedkope manier om zich te financieren. Je kon naar de kapitaalmarkt gaan, of aankloppen bij de Europese Centrale Bank. Maar doorgaans lagen die rentes een stuk hoger dan de spaarrente.' Dat is de afgelopen jaren enorm veranderd. 'De ECB heeft de afgelopen jaren heel veel geld bijgedrukt', aldus Mujagic. 'Een groot deel van dat geld is bij commerciële banken terechtgekomen. Die hebben nu op hun rekening bij de ECB 3.700 miljard euro aan overtollige middelen liggen.' See omnystudio.com/listener for privacy information.

Volgens toezichthouder Andrea Enria van de Europese Centrale Bank zijn er flinke risico's gebonden aan de fragmentatie van de Europese (interne) markt. Dat zegt hij in een interview met The Financial Times. En zijn boodschap moet zeer ernstig worden genomen, vindt hoogleraar Arnoud Boot. Met fragmentatie doelt Enria op landen die zich met hun standpunten verschuilen achter hun grenzen, en daarmee wordt het huidige politieke klimaat 'uitstekend gekenmerkt' duidt Boot. 'Op Europees niveau is dat buitengewoon vervelend, want het betekent dat een land als Nederland - dat het altijd van de handel of grensoverschrijdende activiteit moet hebben - in moeilijkheden komt.' De boodschap van Enria richt zich echter vooral op het bankenlandschap, omdat banken in Europa vooral nationaal gericht denken. 'Vanuit zijn Italiaanse oogpunt is dat zeker te begrijpen, gezien de hoge staatsschuld die vooral op de balans van Italiaanse banken staat en dat hij mogelijk de volgende gouverneur van de Italiaanse centrale bank wordt', v

Kees de Kort is terug bij BNR! In zijn nieuwe podcast ' Van Alle Markten Thuis'  geeft hij wekelijks zijn ongezouten commentaar samen met oud-collega en BNR beroemdheid Robert de Boeck. Elke vrijdag na de lunch, in je favoriete podcastapp.  Over de podcastIn ‘Van Alle Markten Thuis’ delen oud-collega’s macro econoom Kees de Kort en oprichter en directeur van investeringsmaatschappij Antea Robert De Boeck hun inzichten in alle economische aangelegenheden.  Met een scherp afgestelde bullshitmeter fileren de Waldorf & Statler van de Nederlandse economie financiële trends en economisch beleid.  Gezellig gaat het niet worden, de moeite waard wel. Kees de Kort Jarenlang was macro-econoom Kees de Kort een vaste waarde bij BNR. Tot zijn pensioen genoten tienduizenden podcastluisteraars van zijn dagelijkse column op BNR. Hij studeerde economie aan de Katholieke Universiteit van Tilburg. Hij werkte onder andere bij Staalbankiers, Onderzoeksbureau Financiële Diensten Amsterdam en Barclays. De ‘Beursgoeroe’ van het j

Dat de Tweede Kamer tot diep in de nacht, tijdens het laatste debat voor het verkiezingsreces, heeft geschoven met miljarden euro's, laat een tijdsbeeld zijn waarbij niemand in de lead is. Volgens macro-econoom Arnoud Boot doen Kamerleden er verstandiger aan om eerst goed onderzoek te doen naar de plannen en die pas daarna in te voeren. Liefst na de verkiezingen. De huidige werkwijze lijkt meer op het op zoveel mogelijke manieren 'pleasen van de kiezer'.Afgelopen nacht maakten de Kamer en het demissionaire kabinet afspraken over onder meer de verlaging van de rente op studieschuld van studenten en de handhaving op de accijnskorting op brandstof. 'Kamerleden zeggen achter de schermen dat dit soort dingen niet op een achternamiddag of middernacht moeten worden geregeld. Maar in de praktijk doen ze precies het tegenovergestelde, aldus de hoogleraar. Maar niet alle kiezers zijn nou eenmaal blij te krijgen, merkt hij op. 'Op het moment dat de ene helft van de Kamer de kiezers aan het tevreden houdt, moet de andere

Het rentebesluit dat de Europese Centrale Bank vandaag naar buiten brengt is ‘één van de minst spannende’ van de afgelopen tijd. Dat zegt hoofd van RaboResearch Menno Middeldorp. ‘De ECB kan nu afwachten en hopen dat de inflatie afneemt, doordat de economie verzwakt.’ Omdat het effect van renteverhoging pas later te merken is, is het ook te verklaren dat de centrale bank nu wil toekijken wat het effect gaat zijn. ‘Daarom moet je ook wachten.’    See omnystudio.com/listener for privacy information.

Banken zijn steeds terughoudender geworden met het verlenen van kredieten. Sinds november groeit het aantal verstrekte leningen aan huishoudens en bedrijven amper, ziet ING-econoom Bert Colijn in een onderzoek onder meer dan 150 banken door de Europese Centrale Bank (ECB). 'In de komende kwartalen zien we zwakker investeringen, maar het duidt niet op kredietproblemen.' Colijn ziet met name onzekerheid in Zuid-Europa. 'In Italië en Spanje zie je dit het meest terug. Banken zien de risico's toenemen en worden daardoor voorzichtiger met het uitgeven van leningen.' Tegelijkertijd loopt ook de vraag naar leningen terug, ziet de econoom. 'Dat zie je door heel Europa heen. Bedrijven geven aan dat er minder wordt geleend, omdat ze minder redenen zien om te investeren. Maar ook de hogere rente heeft impact. Dat laatste is ook heel erg belangrijk voor de ECB', verwijst Colijn naar het rentebesluit van donderdag.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat het aantal belangrijke innovaties bij Nederlandse bedrijven al drie jaar een dalende lijn laat zien is vrij schokkend nieuws, zegt econoom Heleen Mees. Hoge energiekosten, krapte op de arbeidsmarkt of grondstoftekorten zouden juist moeten leiden tot een hogere productiviteit. 'En hoe doe je dat? Door te innoveren.'  Contra-intuïtief, noemt Mees het daarom ook, de keuze om juist nu minder te gaan investeren in innovatie. Al snapt ze ergens wel de fundamentele onzekerheid bij bedrijven door de coronapandemie, de Russische invasie in Oekraïne en nu ook nog eens de oorlog in Israël. 'Daar komt nog eens bij dat de rente is gestegen.' Het recept is eigenlijk zo simpel, zegt Mees: door te verduurzamen kun je juist die energieprijzen omlaag krijgen. 'Het is goed dat de Nederlandse Innovatie Monitor hier even goed zijn licht op laat schijnen. Na de verkiezingen kan het kabinet kijken of het bedrijven toch niet op bepaalde manieren een zetje in de rug wil geven om die innovaties toch te doen.'   See omnystudio.com/

Volgens het eerste Global Tax Evasion Report van de EU Tax Observatory blijkt dat belastingontduiking wereldwijd met factor drie is afgenomen, maar ook dat Nederland nog altijd op plek 1 staat als het gaat om belastingparadijzen. En zo gek is dat niet, vindt hoogleraar Arnoud Boot.  Het heeft namelijk alles te maken mét dat verleden als belastingparadijs, stelt hij. 'De belastingtraditie uit zich in allerlei regelingen, waardoor bedrijven Nederland blijven gebruiken op een bepaalde manier.'  In totaal gaat het om een bedrag van zo'n 180 miljard euro dat via Nederland wordt gesluisd. En in zekere zin is dat goed nieuws volgens Boot. Het betekent namelijk dat het stukken duidelijker is waar het vermogen in de wereld precies is. 'Het wordt dus gerapporteerd - waar er in eerste instantie 100 miljard onvindbaar was, is er bij wijze van spreken nu nog 35 miljard onvindbaar. Oftewel: er is progressie.' Winstbelasting Maar er is een keerzijde aan die medaille - en dan voornamelijk voor het buitenland. De winstbelasti

Het is onzekerheid troef op de financiële markten. De invloed die oorlogen, conflicten en polarisatie hebben, moet dus niet onderschat worden volgens hoogleraar Arnoud Boot. Sterker nog: positieve verwachtingen sneeuwen erdoor onder. 'Het is na deze week ingewikkeld om echt optimistisch te zijn.' Hoewel Boot hoop en vertrouwen houdt in het uiteindelijk overwinnen van alle (economische) uitdagingen die nu in de rondte vliegen, heeft hij grote twijfels over het leiderschap en het beleid dat daaraan ten grondslag ligt. 'Wat moeten we eigenlijk op dit moment', stelt hij. 'Ik zie vooral onvoorstelbaar veel dilemma's.' Een van die dilemma's ligt in de economie van de Verenigde Staten. Afgelopen week bleek uit cijfers van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) dat de economie aldaar relatief sterk draait, en dat er ook sprake is van een opwaartse druk op de rente. Dat betekent dat de Amerikaanse centrale bank - de Federal Reserve - eigenlijk niet hoeft te acteren: markten doen het zelf. Onzekerheid Desalniettemin h

Voorspellingen van economen hebben één groot mankement, aldus econoom Edin Mujagic: 'de uitkomst van modellen is een objectief resultaat, maar daar komt vanuit de economen een soort saus van subjectiviteit overheen.' Door naar het verleden te kijken, kunnen voorspellingen over de economie minder subjectief worden gemaakt. Een groep economen van de lokale centrale bank in Philadelphia publiceert daarom elk kwartaal een rapport waarin ze voorspellingen over de economie doen, maar waarbij ze alleen kijken naar de werking van economische mechanismen uit het verleden. 'Ze halen eigenlijk het subjectieve eruit', zegt Mujagic. Resultaten uit het verleden geven geen garanties voor de toekomst en de methode is dan ook niet perfect, erkent Mujagic. Maar: sommige zaken die in het verleden speelden veranderen niet of nauwelijks en kunnen wel degelijk inzichten voor de toekomst bieden. Bijvoorbeeld dat de economische groei afneemt als je de rente verhoogt. 'Dit geeft je naast al die subjectieve oordelen meer houvast om z