Kees De Kort | Bnr

De verwachtingen voor de Duitse economie blijven onverminderd somber, zo meldt de Duitse Bundesbank. Volgens de Duitse centrale bank zal de lokale economie ook in het derde kwartaal krimpen. Dat betekent dat Duitsland al sinds de herfst van 2022 economische kramp meemaakt. 'Als die economie maar niet goed gaat draaien, dan zal dat zomaar gevolgen hebben voor onze economie', vreest econoom Edin Mujagic.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

De vandaag gepresenteerde miljoenennota is met name gericht op de bestaanszekerheid van burgers. Maar volgens Edin Mujagic is hier 'iets raars aan de hand'. Door de maatregelen om die zekerheid voor zoveel mogelijk mensen te garanderen, zal het begrotingstekort oplopen en de inflatie toenemen, vreest de marco-econoom. De verwachting is dat het tekort zal oplopen tot 2,9 procent, net onder de 3-procentnorm die de Europese Commissie oplegt. 'Maar een overheid die structureel meer uitgeeft dan wat er binnenkomt, jaagt de inflatie juist aan', zegt Mujagic. De vandaag gepresenteerde miljoenennota is met name gericht op de bestaanszekerheid van burgers. Maar volgens macro-econoom Edin Mujagic is hier 'iets raars aan de hand'. Door de maatregelen om die zekerheid voor zoveel mogelijk mensen te garanderen, zal het begrotingstekort toenemen. 'Als iets funest is voor bestaanszekerheid, dan is het wel inflatie.' (BNR) Door meer uit te geven in een tijd van oplopende inflatie, is de overheid bezig met het oplossen van 'e

Volgens hoogleraar Arnoud Boot is het goed dat het kabinet zich in de uitgelekte Prinsjesdagplannen op armoedebestrijding toelegt, maar moet er tegelijkertijd worden opgepast. 'We kunnen niet blijven rommelen met het minimumloon.' Dat het kabinet Nederlandse huishoudens met lage inkomens beschermt tegen inflatie met een verhoogd kindgebonden budget en hogere toeslagen vindt hij goed, maar waakzaamheid is geboden, zegt hij. 'We moeten niet op het moment komen dat we het minimumloon gaan verhogen', duidt Boot. 'Dat hebben we namelijk al aanzienlijk verhoogd, en we kunnen niet op die wijze blijven rommelen met de hoogte daarvan.' Daarnaast is het Nederlandse minimumloon ten opzichte van andere landen in Europa al buitengewoon hoog. Iets dat ook NSC-lijsttrekker Pieter Omtzigt afgelopen zondag Buitenhof benoemde, tot vreugde van Boot. 'Omtzigt zei een aantal dingen waar ik gisteren moeite mee had, maar hij had gelijk wat betreft waarborging van de bestaanszekerheid', vervolgt hij. 'Bij bestaanszekerheid gaat het

Pas wanneer de overheid bedrijven de juiste prikkels geeft, kunnen bedrijven bijdragen aan een betere wereld. Dat is de strekking van een rapport van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, genaamd 'Goede zaken'. Econoom Arnoud Boot werkte mee aan het rapport. 'Dat we aardgas zo goedkoop hebben gemaakt en het westen van het land vol glastuinbouw hebben gezet, kun je die ondernemers niet verwijten.' 'Dat hebben we zelf aangemoedigd', zegt Boot. 'Er is daar een gigantische industrie neergezet die in ons land veel ruimte in beslag neemt en afhankelijk is van heel goedkoop gas. We hebben ze de verkeerde prikkels gegeven.'  Volgens Boot maakt het bedrijfsleven de juiste keuzes bij de juiste prikkels. Het gaat in het rapport niet over lastenverzwaring, benadrukt hij, maar vooral om bedrijven 'in hun kracht zetten.' Daarbij wordt onder meer gekeken naar het belasten van CO2. 'Wanneer vervuiling beprijsd wordt, zul je zien dat bedrijven buitengewoon inventief zijn om de goede dingen te gaan doen. Dat is j

De Europese Centrale Bank maakt later vandaag bekend of de rente op 3,75 procent zal blijven of toch met een kwart punt zal worden verhoogd tot 4 procent. Volgens macro-econoom Edin Mujagic staat de ECB voor het moment van de waarheid. 'Dit is het moment waarop je als centrale bankier moet laten zien wat je waard bent.' De ECB opereert tussen twee vuren, zegt Mujagic. 'Aan de ene kant draait de Europese economie voelbaar minder goed, terwijl aan de andere kant inflatie nog steeds aan de hoge kant is. En de recente stijging van de olieprijs doet niet vermoeden dat die inflatie op korte termijn zal gaan dalen.' Tegelijkertijd mag de dalende trend in de economie niet zomaar worden doorgetrokken naar de rest van het jaar. 'Dat is vooral veroorzaakt door statistisch effecten.' Daarom staan de centrale bankiers voor een moeilijke keuze, denkt hij. 'Moeten zij zich gaan richten op die economie, die schreeuwt om een pauze in de renteverhogingen? Of moeten ze zich laten leiden door inflatie en de onzekerheid daarover?

De ECB komt morgen bij elkaar voor de maandelijkse monetaire beleidsvergadering, volgende week overleggen centrale bankiers in nog veel meer landen over wat ze met de rente gaan doen. 'De vraag die je moet stellen is hoe ze dat doen', zegt econoom Edin Mujagic. Een van de dingen waar de centrale bankiers hun hoofden over breken bij het bepalen van de nieuwe rentestand is de 'output cap', legt Mujagic uit. 'Ze moeten een inschatting maken hoe groot het verschil is tussen de huidige economische groei en de groei die de economie op een houdbare manier kan voortbrengen en hoe groot dat verschil over ene jaar of twee zal zijn.' En dat valt volgens de econoom nog lang niet mee. 'We hebben al grote moeite om te weten wat de economie in elk lopend kwartaal doet, laat staan wat een beetje houdbare groei is.' Het percentage van de output cap laat zich volgens hem ook alleen maar schatten. 'En het verandert ook nog in de loop der tijd, niet in de laatste plaats door besluiten van diezelfde centrale bankiers.'  See omnys

De door de Europese Commissie naar beneden bijgestelde groeiverwachting van de Nederlandse economie is zo slecht nog niet, betoogt macro-econoom Edin Mujagic. 'De neerwaartse bijstelling werd meteen gezien als slecht nieuws, maar het is precies wat we nodig hebben in het grote gevecht tegen geldontwaarding.' Mujagic geeft toe dat de neerwaartse bijstelling van de groeiverwachting door de Europese Commissie voor dit jaar én volgend jaar hoger uitvalt dan oorspronkelijk verwacht, maar 'dat is af en toe zo slecht nog niet'. 'We zijn de afgelopen 40 à 50 opgegroeid met het mantra dat het altijd maar meer moet zijn, maar als je naar deze bijstelling kijkt, biedt het juist een beetje zekerheid dat we de inflatie uiteindelijk zullen verslaan.' Het Nederlandse groeicijfer komt onder het Europese gemiddelde uit, maar dat betekent volgens Mujagic niet de facto dat de Nederlandse economie er slecht voor staat. 'Als je in een jaar twee procent groei hebt gehad, terwijl je een jaar later "maar" anderhalf procent groei he

De Studiegroep Begrotingsruimte adviseert de regering om een zuinig begrotingsbeleid te voeren. Zo luidde ook voor de afgelopen kabinetsperiode het advies van de studiegroep, maar dat werd volgens hoogleraar Arnoud Boot volledig genegeerd. 'Toen zijn de uitgaven per jaar 26 miljard opgelopen, en nu zitten we op iets van 45 miljard. En dat in een periode waarin de economie goed liep, wat de inflatie onvoorstelbaar heeft verhoogd.' Of de regering dit keer wél luistert naar het advies, durft Boot te betwijfelen. 'Elk probleem geven we geld in plaats van het op te lossen. Dat is geen probleem oplossen, dat kan ook niet.' Volgens Boot opereert de regering als het ware in omgekeerde volgorde, waarbij er eerst een pot geld wordt klaargezet om een probleem op te lossen en vervolgens naar de mogelijkheden wordt gekeken. 'Alle partijen in de markt doen dan een stapje terug en zeggen: die overheid betaalt wel. Dan heb je eigenlijk het paard achter de wagen gespannen.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een overheid die zich al een jaar of vijftien achter allerlei klimaatdoelstellingen schaart, maar weinig tot niets heeft gepresteerd op dat punt, zet in feite de maatschappij op het verkeerde spoor. En door 'fossiel opereren' te subsidiëren, stuur je ook nog eens het hele bedrijfsleven de verkeerde kant op, zegt macro-econoom Arnout Boot. Zijn oplossing: geef (boeren)bedrijven de juiste prikkels. Het fossiel inrichten van de maatschappij biedt prikkels die 'evident niet meer mogen bestaan'. Een correctie, om de juiste prikkels te verschaffen, is volgens Boot daarom cruciaal. Landbouwbedrijven zijn door de verkeerde prikkels groter gemaakt dan ze ooit waren. Dat is ook de insteek van het WRR-rapport dat volgende week verschijnt: 'Dat zal heel nadrukkelijk zeggen dat je niet kunt verwachten dat het bedrijfsleven het juiste doet als je de prikkels verkeerd legt.' Want, zo zegt Boot, het bedrijfsleven is nou eenmaal niet Moeder Teresa: het zal altijd achter de opportunities aangaan. En dat zal verkeerd uitpakken

'Magere Europese groei is relatief goed nieuws'De economie van de Eurozone is in het tweede kwartaal met welgeteld 0,1 procent gegroeid. 'Het is een heel mager cijfer', zegt econoom Edin Mujagic. Met het oog op de beteugeling van de inflatie, is de zeer bescheiden groei van de economie volgens Mujagic niet eens zo'n slecht nieuws. 'Enige tijd van lage groei heb je nodig om dat inflatieprobleem op te lossen, je kan het alleen aanpakken als je de vraag reduceert. Dit is dus relatief goed nieuws, maar in de kern is de magere groei slecht nieuws.' Onlosmakelijk verbonden met de minieme groei van de Europese economie is het feit dat de Duitse economie al enige tijd in zwaar weer verkeert. 'Alle indicatoren over die economie laten zien dat een nieuwe krimp zeer waarschijnlijk is, het gaat structureel niet goed met dat land', aldus Mujagic. 'En als het met Duitsland slecht gaat, kán het per definitie bijna niet goed gaan met de Eurozone. Want Duitsland is nog steeds goed voor ruim een kwart van de Europese economie.

DNB-president Klaas Knot heeft leiders van de G20-landen in een brief gewaarschuwd voor mogelijke nare gevolgen van de hoge staatsschulden waar sommige landen mee kampen. De manier waarop hij dat deed, noemt econoom Edin Mujagic 'fantastisch'.Knot gaf de waarschuwing vanuit zijn rol bij de Financial Stability Board (FSB), dat economische ontwikkelingen in de gaten houdt en probeert te voorkomen dat zich grote rampen voordoen. 'Daar hoort dit bij, want als je leiders waarschuwt dan kunnen ze ook maatregelen nemen', zegt Mujagic.Tussen de redenering van Knot is volgens Mujagic geen speld te krijgen. 'De schulden zijn opgelopen, de rentes zijn opgelopen, en de kans is ook groot dat de rentes verder gaan oplopen.' Het is volgens hem overigens wel te hopen dat de leiders van de G20-landen niet totaal overvallen zijn door de brief van Knot.De manier waarop Knot zijn waarschuwing verwoordde, noemt Mujagic 'fantastisch'. 'Er staat duidelijk: jongens, doe nou niet of er niets aan de hand is. Maar dat doet hij zonder d

De huidige lijdensweg van Big Bazar staat eigenlijk voor een veel breder probleem, zegt econoom Edin Mujagic. De winkelketen lijkt het loodje te leggen, mede door de hogere huur-, personeels- en energiekosten, naast bedrijfsspecifieke omstandigheden. 'Het ene bedrijf kan minder goed om met die gestegen kosten dan het ander, maar dát de kosten stijgen, daar hebben alle bedrijven mee te maken.'  Een voorzichtige blik in de toekomst leert dat het om structurele kostenstijgingen gaat, zegt Mujagic. Ga maar na: loonstijging hangt samen met vraag en aanbod van arbeid. Ook vergrijzing zorgt voor structurele schaarste van arbeid, waardoor ook de kans op loonstijgingen verder groeit. 'Je moet ervoor waken dat je alleen de koppeling legt met inflatie. De afgelopen jaren is er iets structureel veranderd: arbeid wordt schaarser en dat gaat een rol spelen.' Voor de vakbonden betekent het dat ze bovenop een compensatie voor de inflatie geen genoegen nemen met alleen een compensatie, wat de inflatie juist verder kan opjagen

Het moet voor Fed-voorzitter een feestelijk weekend zijn geweest, denkt econoom Edin Mujagic. Er kwamen in de Verenigde Staten vorige maand 187.000 nieuwe banen bij, wat volgens Mujagic muziek in de oren van Powell moet zijn geweest. 'Het geeft aan dat de arbeidsmarkt lekker draait, maar dat de oververhitting daarvan steeds kleiner wordt.' Volgens Mujagic is de groei van de werkgelegenheid net genoeg om de aanwas van de Amerikaanse beroepsbevolking op te vangen. Ook aan de stijging van de werkloosheid is volgens de econoom te zien dat de arbeidsmarkt normaliseert. 'Die stijging kwam uit de best mogelijke hoek, namelijk: meer mensen die zich aanbieden als werkzoekende. De vraag naar arbeid blijft dus ongeveer even groot en het aanbod neemt toe.'Hoewel de arbeidsmarkt dus steeds minder oververhit is, bestaat er nog altijd wel grote krapte. Toch is de situatie een stuk gunstiger dan we een paar maanden geleden hadden voorzien. 'Het aantal nieuwe banen over de afgelopen maanden is omlaag bijgesteld. Dat zijn er o

De Nederlandse inflatie op jaarbasis is van 4,6 procent in juli gedaald naar 3 procent in augustus, maar in de landen om ons heen is de trend minder gunstig. 'De ECB ziet dat de inflatie stabiliseert, maar dat is wel op een behoorlijk hoog niveau', zegt econoom Edin Mujagic. Voor het bepalen van het rentebeleid kijkt de centrale bank volgens Mujagic niet naar naar de huidige inflatiecijfers, maar naar de trend van inflatie. 'De trend is dalend, en dat geeft de ECB enige ruimte om de rente de komende maanden misschien niet al teveel te verhogen.' Hoewel de ECB de rente bij de volgende vergadering op 14 september dus mogelijk niet hoeft te verhogen, kunnen we er in ieder geval op rekenen dat er voorlopig geen verlaging aan zit te komen, aldus Mujagic. 'Op welk hoog niveau de ECB ook stopt met de cyclus van renteverhogingen, dat zal het niveau zijn waarop het nog lang zal blijven. Renteverlagingen zitten er voorlopig echt niet in.'  See omnystudio.com/listener for privacy information.

In juli was er geen sprake van toenemende geldgroei, zo blijkt uit cijfers van de Europese Centrale Bank. Sterker nog - de geldhoeveelheid in de eurozone is voor het eerst sinds 2010 gekrompen, en dat is een belangrijk gegeven vindt macro-econoom Edin Mujagic. 'De toename van geldgroei is uiteindelijk de brandstof die aanhoudende inflatie mogelijk maakt.' Inflatie die zeker al twee jaar lang als een wilde om zich heen slaat, en die ervoor zorgt dat al het monetaire beleid in die periode erop gericht is om de inflatie te verslaan, aldus Mujagic. 'Als je dan nu het bericht krijgt dat de geldgroei afneemt, dan is dat zeker goed nieuws', duidt hij. 'Zeker met het oog op het winnen van de oorlog tegen inflatie.' De volgende ECB-vergadering op 14 september is dan ook een cruciale datum voor de centrale bank, omdat de cijfers meegenomen zullen worden in een volgend rentebesluit. De mogelijkheid bestaat zelfs dat de ECB - dankzij de bevindingen - afziet van een verdere renteverhoging. See omnystudio.com/listener for

Centrale banken zitten met de handen in het haar door de dominante rol van de overspannen arbeidsmarkt. Dat vindt hoogleraar Arnoud Boot. Hoewel dat met name geldt voor de Verenigde Staten, zoals uit toespraken tijdens het Federal Reserve-symposium in het Amerikaanse Jackson Hole bleek, speelt het ook een rol in Nederland. Boot constateert dan ook dat er 'schijnbaar geen enkel monetair beleid' opgewassen is tegen die overspannenheid. 'Als dat zo is, blijft de prijsdruk aanwezig en zal het heel moeilijk zijn - zelfs in de Verenigde Staten waar men qua inflatie op ons voor ligt - om de uiteindelijke inflatie terug te krijgen naar 2 procent.' Een onverwoestbare economie, zo lijkt. Boot benadrukt echter dat er in de Verenigde Staten met 5,5 procent een hogere rente is dan in Europa, waar de rente 3,75 procent is. 'Er is sprake van een positieve reële rente in de Verenigde Staten, in verband met de kerninflatie van 4 procent en de naar beneden bijgestelde inflatieverwachting.' Groot optimisme Boot spreekt dan ook

Waar in België de overheid miljarden weet op te halen met het aanbieden van een eigen spaarrekening, onder de 'staatsbon', daar zou Nederland datzelfde moeten doen. Daar pleit econoom Edin Mujagić voor. 'Ongeveer de helft van alle Nederlandse staatsschuld is in handen van mensen die buiten Nederland wonen.' In België is sinds donderdag de 'staatsbon' geopend. Daarop kunnen mensen vanuit de hele Europese Unie hun spaargeld voor een looptijd van een jaar parkeren. In ruil daarvoor biedt de overheid een nettorendement van 2,81 procent aan. Doel van de staatsbon is met name om banken wakker te schudden om hun rentes te verhogen. Binnen één dag heeft de overheid daarmee al bijna twee miljard euro opgehaald, terwijl de inschrijving nog een week duurt. Ook voor Nederland zou deze optie financieel aantrekkelijk kunnen zijn, denkt Mujagić. Hij verwijst onder andere naar de Nederlandse grootbanken die 'slechts' een spaarrente van 1,25 tot 1,50 procent aanbieden. 'Maar dan hebben we het alleen nog maar over het voordeel

Alle ogen in de financiële wereld zijn gericht op het Amerikaanse Jackson Hole, waar vandaag en morgen dé jaarlijkse bijeenkomst voor centrale bankiers plaatsvindt. Volgens econoom Edin Mujagic zijn het twee vragen die de gemoederen vooral bezighouden: 'hoe lang gaan de centrale banken de rente op huidige niveaus houden en wanneer kunnen we de eerste verlagingen gaan zien? De conferentie in Jackson Hole heeft in zijn 45-jarig bestaan lang niet altijd spektakel opgeleverd, maar sinds 2008 is die verwachting volgens Mujagic wel ontstaan, 'omdat er regelmatig hele belangrijke aankondigingen zijn gedaan'. 'Het was daar dat de Fed zei dat ze op grote schaal obligaties gingen kopen, het was daar dat de Europese Centrale Bank dat zei.' Afgelopen editie bracht Fed-baas Jerome Powell het nieuws dat de Amerikaanse centrale bank de rente behoorlijk ging verhogen. 'Dat is gebeurd, dus de verwachtingen zijn hoog', aldus Mujagic. Dat is de reden waarom iedereen op de financiële markten zijn adem inhoudt en kijkt wat ze daa

De kans is groot dat de inflatie aan het eind van dit jaar weer zal stijgen. Daarvoor ziet macro-econoom Edin Mujagic verschillende negatieve economische omstandigheden samenkomen. Hij wijst daarbij onder meer naar het dalende consumentenvertrouwen en minder aanbod van olie uit OPEC-landen. 'De inflatie kan zomaar opwekkend gaan werken', waarschuwt de econoom. De inflatie is vergeleken met vorig jaar fors gedaald, maar daarbij kreeg de economie 'hulp vanuit wiskunde', legt Mujagic uit. 'In de eerste helft van dit jaar viel de inflatie gunstig uit, want vorig jaar zijn die energieprijzen skyhigh gegaan. Dat drukte de inflatie nu omlaag. Maar als je kijkt naar de olieprijs, die loopt weer op. Die bevindt zich nu op een niveau dat vergelijkbaar is met het niveau van de tweede helft van vorig jaar.'  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het feit dat de Verenigde Staten de dollar als economisch wapen in kan zetten, baart de BRICS-landen tot grote zorgen. Derhalve kijken die landen naar mogelijkheden om de dollar als dominante munt te vervangen, zegt macro-econoom Edin Mujagic. 'Ze hebben een hekel aan de rol die de dollar inneemt, en willen niet meer afhankelijk zijn van het land daarachter: de Verenigde Staten.' Temeer omdat de schulden van BRICS-landen - bestaande uit Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika - voornamelijk in dollars worden gerekend. Als zij afhankelijk blijven van die (sterker wordende) dollar, groeit de schuld ook. 'Ze zijn dus weer bij elkaar om onder andere te praten over die afhankelijkheid, en hoe ze die kunnen afbouwen', duidt Mujagic. 'En dan wordt er al snel gedacht aan het naar voren schuiven van een BRICS-munt om de rol van de dollar over te nemen.' Mujagic begrijpt dat sentiment, maar benadrukt dat een munt niet zomaar tot wereldmunt kan worden gebombardeerd. 'Daarvoor moet je aan bepaalde voorwaarden vold